Adıyaman ve Hatay’da binaların yıkılmasının en değerli sebebi ’Zemin Sıvılaşması’

Kahramanmaraş’ta meydana gelen zelzelelerle büyük kayıplar yaşanan bölgelerde incelemelerini sürdüren Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Sarsıntı Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Adıyaman’ın Gölbaşı ilçesi ile Hatay’ın Antakya ilçesinde yıkılan binaların en büyük sebebinin taban sıvılaşması olduğunu söyledi.

Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6’lık sarsıntıların akabinde incelemelerde bulunmak üzere zelzele bölgesine giden Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Zelzele Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, beraberindeki heyetle birlikte bölgeyi karış karış dolaşarak gerekli envanteri topluyor.

“Sıvılaşma tehlikesini ortadan kaldırmak için gerekli tedbirler alınabilir”

Yaşanan felaketi ‘son 100 yılın en büyük depremi’ olarak niteleyen Prof. Dr. Sözbilir, sarsıntılarda meydana gelen yıkımda kimi ilçelerin ortak yazgısı paylaştığını söyledi. Değerli bir kısmı sıvılaşma tehlikesi içeren yerler üzerinde konseyi bulunan Adıyaman’ın Gölbaşı ve Hatay’ın Antakya ilçelerinde çok sayıda binanın, zelzele sırasındaki sarsıntının şiddetine dayanamadığını söz eden Prof. Dr. Sözbilir, “Depremin akabinde binalar düşeyden saptı ve yerin içine gömüldü. Sıvılaşma tehlikesi, jeoloji ve jeofizik metotlarla belirlenebilir. Buna nazaran de sıvılaşma tehlikesini ortadan kaldırmak için gerekli tedbirler alınabilir” dedi.

“Can ve mal kaybı kaçınılmaz oluyor”

Sıvılaşmanın siltli kum yerlerde gelişen bir olay olduğunu belirten Sözbilir, “Böyle bir tabanda, 10 metreye kadar olan sığ derinliklerde yeraltı suyu var ise zelzele sırasında taneler ortasındaki gözenek suyu basıncı değiştiğinde, su içinde bulunduğu siltli kum ile birlikte yeryüzüne çıkıyor. Böylelikle binanın altındaki tabanda hacimsel azalma gerçekleştiğinden, tabanın taşıma gücü azalıyor ve bina yer içine gömülmeye başlıyor, yan yatıyor, devrilebiliyor yahut yıkılabiliyor. Binanın kendisi de uygun projelendirilmemişse, makûs personellik ve kalitesiz materyal ile inşa edilmiş ise can ve mal kaybı kaçınılmaz oluyor. İşte Antakya ve Gölbaşı ilçelerindeki yıkımların en değerli nedenlerinden biri de bu. Bu nedenle yerleşim alanlarımızı tekrar inşa ederken sıvılaşma tehlikesini ortadan kaldırmak zorundayız” formunda konuştu.

Sözbilir, inceleme için çektiği görüntülerde yer sıvılaşması nedeniyle kullanılmaz hale gelen binaları görüntüledi. Binaların, yere gömüldüğü görülen imgelerde kimi araçların da taban sıvılaşması nedeniyle binaların altına sıkıştığı görüldü.