Atatürk ilke ve inkılapları KPSS ders notları

Atatürk ilke  ve inkılapları KPSS ders notları
Atatürk ilke ve inkılapları KPSS ders notları
13 Haziran 2022

Atatürk ilke ve inkılapları KPSS ders notları: Siz değerli KPSS öğrencileri için Serkan Öğretmen olarak ders notlarımı paylaşıyorum. KPSS Tarih Atatürk ilke ve inkılapları konusunun öğrenmede en kolay konular içerisinde olduğunu ve Atatürk ilke ve inkılapları KPSS konu anlatımı kaynaklarını çeşitli kaynaklardan taradığınızı biliyoruz. Bunun için sizlere KPSS Tarih Atatürk dönemi konularını sınava uygun şekilde yazdık. İyi okumalar dileriz. Atatürk ilke ve inkılapları KPSS ders notları:

 

Atatürk İlkelerinin Ortak Özellikleri

  • Türk milletinin ihtiyaçlarından doğmuştur. Uygulanabilir ilkelerdir. Akıl ve bilimin öncülüğünde yeniliklere, gelişmeye ve değişmeye açıktır.
  • Kabul edilmesinde herhangi bir dış baskı ve taklitçilik yoktur.
  • Türkiye Cumhuriyeti ve Türk milletinin siyasal, sosyal, kültürel, ekonomik ve hukuksal açıdan gelişmesini amaç edinir.
  • Birbirinden ayrılamaz, tek tek değerlendirilemez.

Atatürk ilke ve inkılaplarını oluşturan temel esaslar şunlardır:

  • Millî tarih bilinci
  • Vatan ve millet sevgisi
  • Millî dil-Bağımsızlık ve özgürlük
  • Millî egemenlik
  • Millî kültür
  • Çağdaşlaşma ideali
  • Türk milleti bilinci
  • Vatanın bütünlüğü, millî birlik ve beraberlik

Cumhuriyetçilik:

  • Cumhuriyetçilik, devletin yönetim şekli olarak cumhuriyeti kabul etmek, bu yönetimi benimsemek, onu korumak ve yaşatmak demektir. Cumhuriyet rejiminin en önemli özelliği, egemenliğin bir kişi veya bir sınıfa değil, bütünü ile millete ait olmasıdır.
  • Cumhuriyet, devlet yönetiminde millî egemenliğe dayanan, özgür ve serbest seçimi temel alan bir yönetim biçimidir.
  • Anayasamızın 1. maddesinde “Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.” der. Anayasamızın 1., 2. ve 3. Maddeleri değiştirilemez maddelerdir.

Cumhuriyetçilik İlkesi’nin özellikleri kısaca şöyledir;

  • Temel ilkesi seçimdir.
  • Devlet başkanlığında ve diğer kademelerde ömür boyu kalmaya karşıdır.
  • Egemenlik kayıtsız şartsız millete aittir.
  • Cumhuriyetçiliğin temel dayanağı olan ulusal egemenlikten ilk kez Amasya Genelgesi’nde bahsedilmiştir.
  • Demokratiktir.
  • Türk milletinin karakterine uygundur.
  • Özgür düşünce ortamı vardır.
  • Atatürk’ün diğer ilkelerinin uygulanmasını sağlar.
  • Cumhuriyetçilik, Atatürk’ün taviz verilmemesini belirttiği iki ilkeden biridir. (diğeri laiklik).
  • Sosyal devlet anlayışını ve güçler ayrılığını esas alır.
  • Cumhuriyetçilikte hukuk üstünlüğü ve anayasal devlet anlayışı vardır.
  • Cumhuriyetçilik, halkın yönetime ve toplumsal hayata katılımını artırmayı amaçlar.
  • Cumhuriyetçiliği; Milliyetçilik ve Halkçılık ilkeleri tamamlar, ulusal egemenlik ilkesi bütünler.
  • Cumhuriyetçilik, devletin siyasi rejimi olarak Cumhuriyet yönetimini benimsemek, onu korumak ve yaşatmaktır.

Atatürk’ün Cumhuriyetçilik İlkesi doğrultusunda;

  • TBMM’nin açılması
  • 1921 ve 1924 Anayasaları’nın hazırlanması
  • Saltanat’ın kaldırılması
  • Cumhuriyetin ilan edilmesi
  • Halifeliğin kaldırılması
  • Ordunun siyasetten ayrılması
  • Siyasi partilerin kurulması
  • Kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi
  • İki dereceli seçim sisteminden tek dereceli seçim sistemine geçilmesi
  • Seçmen yaşının düşürülmesi
  • Milletvekili seçme ve seçilme hakkı için vergi verir olma şartının kaldırılması (1 Nisan 1923) gibi inkılâplar yapılmıştır.
  • Seçmen olmak için aranan vergi verir olma şartı kaldırıldı.
  • Erkan-ı Harbiye Vekaleti kapatıldı.
  • Subay-vekil uygulamasına son verildi.
  • 1921 ve 1924 Anayasaları kabul edildi.
  • Ordu siyasetten ayrıldı.
  • Çok partili hayat denemeleri gerçekleştirildi.

Anahtar Kelimeler;

Millet iradesi,

Seçme ve seçilme hakkı, Ulusal egemenlik, Millet meclisi, Oy verme

Laiklik:

  • Laiklik devlet düzeninin, eğitim sisteminin ve hukuk kurallarının din kurallarına göre değil akla ve bilime dayandırılması, bireylerin dini inançlarını seçme ve yaşamada özgür bırakılmasıdır.
  • Laiklik din ve vicdan hürriyetini devlet güvencesi altına alır.
  • Laiklik ilkesinde millî egemenlik esastır.

·  Laiklik ilkesi doğrultusunda yapılan bazı inkılaplar şunlardır:

o 3 Mart 1924-Halifeliğin kaldırılması

o 3 Mart 1924-Şeriye ve Evkaf Vekâletinin kaldırılması

o 3 Mart 1924-Tevhiditedrisat Kanunu’nun kabul edilmesi

o 25 Kasım 1925-Şapka Kanunu’nun kabul edilmesi

o 30 Kasım 1925-Tekke ve zaviyelerin kaldırılması

o 17 Şubat 1926-Türk Medeni Kanunu’nun kabul edilmesi

o 10 Nisan 1928-“Devletin dini İslam’dır.” ibaresinin Anayasa’dan çıkarılması

o 5 Şubat 1937-Atatürk ilkelerinin Anayasa’ya dâhil edilmesi Saltanat kaldırıldı Halifelik kaldırıldı.

Anahtar Kelimeler;

Akıl, Bilim,

Din, vicdan ve mezhep özgürlüğü, Tutucu olmama, İrticaya karşı olma

Halkçılık:

  • Bir milleti meydana getiren çeşitli mesleklerin ve toplumsal grupların içinde yer alan bütün insanlara “halk” denir.
  • Halkçılık ilkesi cumhuriyetçilik ve milliyetçilik anlayışını bütünleyen bir ilkedir.
  • Halkçılık; bireyler arasında hiçbir ayrım ve ayrılık gözetmemek, kişilerin yasalar karşısında eşitliğini benimsemek ve egemenliğin halka ait olduğunu kabul etmektir.
  • Yapılan işlerin halk yararına olması ve ekonomik refahın eşit olarak dağıtılması halkçılıkla ilgilidir.
  •     Aşar vergisi kaldırıldı.
  • Türk Medeni Kanunu kabul edildi. Kılık-Kıyafet Kanunu kabul edildi.
  • Kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanındı. Soyadı Kanunu kabul edildi.
  • Ayrıcalık içeren unvanlar kaldırıldı. Tevhid-i Tedrisat Kanunu kabul edildi.
  • Seçmenlikte aranan vergi verir olma şartı kaldırıldı.
  • Patrikane ve konsoloslukların nikah kıyma, mahkeme kurma gibi yetkileri sona erdirildi. Osmanlı Devleti’nde alınan nişan, rütbe ve madalyaların kullanımı yasaklandı.
  • Halk sağlığını ilgilendiren kurumlar açıldı. İlköğretim zorunlu ve ücretsiz hale getirildi.
  • Halk dilinden oluşan kelimelerle sözlük hazırlandı. Millet mektepleri açıldı.

Anahtar Kelimeler;

  • Eşitlik,
  • Sosyal Adalet, Kanun üstünlüğü,
  • Halın refah ve huzuru, Toplumsal dayanışma, Sosyal Devlet olgusu

Milliyetçilik:

  • Geçmişte beraber yaşamış, şimdi ve gelecekte bir arada yaşama inancı, isteği ve kararında olan;
  • Aynı vatana ve kültürel değerlere sahip çıkan; aralarında dil, kültür ve duygu birliği olan insan topluluğuna millet adı verilir.
  • Milliyetçilik ise kendilerini aynı milletin üyesi sayan kişilerin bir arada, aynı sınırlar içerisinde, bağımsız bir yaşam sürme ve birlikte yaşadıkları toplumu yüceltme istek ve arzusudur.
  • Atatürk’ün milliyetçilik ilkesi; Türk milletini içtenlikle sevme, uygar bir toplum olarak yüceltme ve onun uğruna her türlü özveride bulunma anlayışına dayanır. Bu ilkeye göre; vatanın bütünlüğü ve bağımsızlığı ile milletin birliğini korumak bütün vatandaşların temel görevidir.
  • Atatürk milliyetçiliği her türlü ayrımcılığa karşıdır ve sınıf kavgasını reddeder.
  • Anayasamızın 66. maddesinde “Türk Devleti’ne vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk’tür.” der.
  • Millî birlik ve beraberliği güçlendiren unsurlar: Millî eğitim, Millî kültür, Dil, tarih, kültür ve ülkü birliği, Misakımillî, Türklük şuuru, Manevi değerler.
  • Millî birlik ve beraberliği güçlendiren unsurlar: Millî eğitim, Millî kültür, Dil, tarih, kültür ve ülkü birliği, Misakımillî, Türklük şuuru, Manevi değerler.
  • Milliyetçiliğin temel öğesi millettir.
  • Millet; Geçmişte birlikte yaşamış, aralarında dil, kültür, ülkü ve tarih gibi ortak bağları olan insan topluluğudur.
  • Milliyetçilik ise milli birliği ve beraberliği sağlamak, millet ve ülke çıkarlarını korumak, ırk ve din ayrımcılığına yer vermemektir.
  • Mustafa Kemal’e göre dini, dili ne olursa olsun kendini Türk sayan ve Türk olarak yaşayan herkes Türk’tür. Atatürk bunu “Ne Mutlu Türküm Diyene” sözüyle belirtmiştir.

·  Atatürk’ün milliyetçilik anlayışı;

  • Bölücü değil, birleştirici ve toplayıcıdır. Bu anlayış ırkçı değildir (eşitlikçidir.).
  • Laiklik esasından ödün vermez, sınıf kavgasını değil, sosyal dayanışmayı hedef tutar.
  • Atatürkçü milliyetçilik anlayışı belli bir ırka, mezhebe, sınıfa ve siyasal görüşe dayanmaz.
  • Akılcı, çağdaş, medeni, ileriye     dönük, demokratik, yüceltici, insani ve barışçıdır.
  • Atatürk milliyetçiliği, Türk milletini birlik ve beraberlik içinde yaşatacak, ileriye götürecek önemli bir güç kaynağıdır.
  • Milliyetçilik, ulusal bağımsızlığı sağlama, koruma ve pekiştirme amacı olarak da ifade edilebilir.
  • Milliyetçilik ilkesinin toplumsal, siyasal, kültürel içeriği yanında ekonomik içeriği de vardır Amaç; Türk milliyetinin refahını, zenginliğini, mutluluğunu ve varlığını yükseltmektir (ulusal ekonominin kurulması gerektiğini belirtir.).
  • Milliyetçilik ulusal kurtuluş savaşımızın çıkış noktasını oluşturmuştur.
  • Milliyetçiliğin bütünleyici ilkeleri; Özgürlük ve Bağımsızlık, Yurtta Sulh Cihanda Sulh, İnsan ve İnsanlık sevgisidir.

Milliyetçilik İlkesi doğrultusunda yapılan inkılâplar;

  • TBMM’nin açılması (1920)
  • İstiklal Marşı’nın kabul edilmesi (1921)
  • İzmir İktisat Kongresi’nin toplanması (1923)
  • Kapitülasyonların kaldırılması (1923)
  • Kabotaj Kanunu’nun çıkarılması ile deniz yollarının millileştirilmesi (1926)
  • Yabancı şirketlerin millileştirilmesi (1926)
  • Gümrük Koruma Kanunu’nun çıkarılması (1929)
  • Reji İdaresi (Tütün Tekeli)’nin kaldırılması (1929)
  • Türk Parası’nı Koruma Kanunu’nun çıkarılması (1930)
  • Türk Tarih Kurumu’nun kurulması (1931)
  • Türk Dil Kurumu’nun kurulması (1932) Anahtar Kelimeler; Ulusal Bağımsızlık, Birlik ve beraberlik, Biz

Dil birliği, Kültür birliği

Devletçilik:

  • Devletçilik, Türkiye’de Atatürk tarafından uygulamaya konulan, ekonomik kalkınmada izlenecek yolu ve yöntemleri belirleyen bir ilkedir.Bu ilkenin temel amacı, Türk milletinin refah düzeyini yükselterek çağdaş uygarlık seviyesine ulaştırmak ve güçlü bir ekonomiye sahip olmasını sağlamaktır.
  • Atatürk’ün devletçilik anlayışı, kişisel çalışma ve üretimi temel alır.
  • Serbest girişimlerin karşısında yer almaz. Ancak halk yararına müdahale edebilir.
  • Bununla birlikte Türkiye’nin en kısa zamanda kalkınması için özellikle ekonomik alanda bireylerin yapamayacağı büyük yatırımları, devletin yapması temeline dayanır.
  • Devletçilik; devlet yetkilerinin artması, genişlemesi, kamu hizmet ve faaliyetlerinin ülkenin geneline dengeli bir şekilde yayılmasıdır.
  • Devletçilik, halkçılığın zorunlu bir sonucudur.
  • Güçlü ve çağdaş bir devlet meydana getirmeyi amaçlar.
  • Cumhuriyetin ilk yıllarında Türk milletinin ve devletinin içinde bulunduğu durumundan dolayı zorunlu olarak ekonomide devletçilik ilkesi uygulanmıştır.
  • Atatürk’e göre devletçilik, özel teşebbüs hürriyetinin ve piyasa ekonomisinin reddi değildir.
  • Devletçilik, planlı ekonomiyi gerekli hale getirmiştir.
  • Atatürk, Yeni Türk Devleti’nin her yönden hızla kalkınabilmesi için Türkiye’ye özgü bir devletçiliğin uygulanmasını zaruri görmüştür.

Devletçiliğin Türk Toplumuna Sağladığı Faydalar;

  • Türkiye’de ilk defa planlı ekonomiye geçilmesini sağlamıştır.
  • Devlet eliyle önemli yatırımlar yapılmıştır.
  • Teknik eleman açığının kapatılmasını sağlamıştır.
  • Ekonomik kalkınmada bölgeler arası farklılığın giderilmesini sağlamıştır.
  • Türk çiftçisi ürünlerini en iyi şekilde değerlendirme fırsatını yakalamıştır.
  • Sanayileşmenin devlet tarafından gerçekleştirilmesiyle, işçi hakları devletin güvencesi altına alınmıştır.
  • Cumhuriyetin ilk yıllarında sanayileşme özel sektöre bırakılmıştı. Ancak; sermayesizlik nedeni ile özel sektörün sanayileşmeyi gerçekleştiremediği görüldü.
  • NOT: 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı; devletin ekonomik yatırımlarda bulunma sürecini hızlandırmıştır.
  • 1933’te I. Beş Yıllık Kalkınma Planı ile devlet de ekonomik hayatın içine girdi; ekonomide devletçiliğe geçildi.
  • 1933 – 1939 yılları arasında hızlı bir devletçilik ve kalkınma planı uygulanmıştır.
  • Bu sistem Türkiye’nin koşullarından ve gereksinimlerinden doğmuştur. Ancak günümüzde daha çok “Liberal Ekonomi Anlayışı” uygulanmaktadır.

Devletçilik ilkesi ile ilgili yapılan inkılâplar;

  • I. Beş Yıllık Sanayi Planı hazırlandı ancak savaş nedeniyle uygulanamadı.
  • Sümerbank kuruldu.
  • Etibank kuruldu.
  • Birçok bankanın ve şirketin kurulması (Maden Tetkik Arama Enstitüsü, Etibank ve Kamu İktisadi Teşebbüsleri gibi)
  • Çubuk Barajı inşa edildi. Merkez Bankası kuruldu.
  • Karabük Demir Çelik Fabrikasının temelleri atıldı.
  • Devlet Demir Yolları’nın kurulması
  • Devlet Üretme Çiftlikleri’nin kurulması
  • Anahtar Kelimeler; Devlet planlaması, Devlet yatırımları, Milli kalkınma, Ekonomik refah seviyesi, Milli bankacılık

İnkılapçılık:

Toplumun gelişmesine engel olan kurumların yerine çağdaşlaşmayı sağlayacak kurumların konulması için gerçekleştirilen köklü değişikliklere inkılap denir.

Atatürk’e göre inkılapçılık; Türk milletini geride bırakmış, yaşama olanağı olamayan kurumları ortadan kaldırmak, bunların yerine milli ihtiyaçları ön planda tutan modern kurumlar oluşturmak ve Türk milletini çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmak için yapılan büyük değişimdir.

Sürekli yenileşme esastır. Bu yüzden durağan değil dinamiktir.

Geleceğimiz açısından Atatürk ilkelerine sahip çıkmak ve korumak her Türk vatandaşı için önemli bir görevdir.

  • Halk gücüne dayanarak gerçekleştirilen, ileriye dönük köklü yeniliklere “inkılâp” denir.
  • İnkılâp; toplumdaki yenileşme ihtiyacının bir sonucudur. Eskiyen kurumların yerine yeni kurumların kurulmasıdır.
  • İnkılâpçılık; zamanına göre geri kalmış, eskimiş kurumların kaldırılarak yerlerine ilerlemeyi, gelişmeyi kolaylaştıracak ve geliştirecek kurumların konulmasıdır.
  • İnkılâpçılık, yenileşme ve çağdaşlaşmaya açık bir ilkedir. Bu nedenle statik (durağan) değil, dinamik bir nitelik taşır.
  • Türk inkılâbı; gerçekçidir, bilim ve akla dayanır. Bu nedenle donmuş, katı ve sert ideolojilerden ayrılır.
  • İnkılâpçılık, Atatürk ilke ve devrimlerini korumayı ve güçlendirmeyi amaçlar.
  • Atatürk, inkılâpların amacını şu sözleri ile belirtmektedir; “Yaptığımız ve yapmakta olduğumuz inkılâpların amacı; Türkiye Cumhuriyeti halkını tamamen modern ve bütün anlamı ve biçimi ile uygar bir toplum durumuna ulaştırmaktır.”
  • Çağdaşlaşma ve Batılılaşma, inkılâpçılığın bütünleyici ilkesidir.
  • Ölçü-tartı birimleri değiştirildi (Metrik sisteme geçildi) Miladi takvim kabul edildi.
  • Kılık-Kıyafet Kanunu kabul edildi.
  • Hafta tatili Pazar’a alındı.
  • Uluslararası saat sistemine geçildi.
  • Uluslararası rakamlar kullanılmaya başlandı.
  • Anahtar Kelimeler; Sürekli değişim, İlerleme, Geriye hiç bakmama, Modernizm, Muhasırlaşma

BÜTÜNLEYİCİ İLKELER

  • Ulusal Egemenlik:
  • Egemenliğin doğrudan ulusa ait olmasıdır. Demokrasinin bir sonucu olup Cumhuriyetçiliği bütünler.
  • Ulusal Birlik- Beraberlik ve Ülke Bütünlüğü: Milliyetçilik, Halkçılık ve Laikliğin bir sonucudur. Ortak geleceği ve toplumsal barışı hedefler.

·  Özgürlük ve Bağımsızlık:

  • Türk dış politikasının temel taşı ve amacıdır. Cumhuriyetçilik ve Milliyetçilik ilkesini bütünler.

·  Yurtta Barış (Sulh) Dünyada Barış:

  • Milliyetçilik ve Halkçılığın doğal sonucudur. Her ulusun birbirlerinin bağımsızlığına saygı duyması gerçeğini savunur. Ulusal bağımsızlık savaşları dışındaki savaşları cinayet olarak kabul eder. Türk dış politikasında izlenecek yolu gösterir.

·  Akılcılık ve Bilimsellik:

  • Laiklik ilkesinin bütünleyicisidir. Tüm gelişmelerin kaynağını oluşturur.

·  Çağdaşlık ve Batılılaşma:

  • İnkılâpçılık ilkesinin bütünleyicisidir. Değişimden yanadır. Çağdaşlaşmayı amaçlar ancak Batı’yı taklit etmeyi değil, Batı toplumlarını uygar kılan düşünce ve kurumları almayı amaçlar, çağın gereklerine göre yaşamayı öngörür.

·  İnsan ve İnsanlık Sevgisi:

  • Milliyetçilik ve Halkçılık ilkelerinin doğal sonucudur. İnsana ve insanlığa karşı olan her eylemi reddetmektedir. Tüm insanlığı bir bütün olarak kabul eder.

Bu gönderi için yorumlar kapalı.

deneme bonusu veren siteler deneme bonusu veren siteler mizah.org moversvip.com deneme bonusu veren siteler 2023 deneme bonusu veren siteler sweet bonanza sweet bonanza deneme bonusu veren siteler deneme bonusu veren siteler