Doğum Kontrol Yöntemleri Nelerdir?

Doğum kontrol yöntemleri hamile kalmak istemeyenlerin tercih ettiği yöntemlerdir. Bunlar arasında cinsel hastalıklardan da koruyan kondomlar, düzenli hormon sağlayan hormonlu spiraller ve çok daha fazlası vardır. En etkili doğum kontrol yöntemi aslında kişiye göre belirleneceği için bir jinekoloğa görünülmesi gerekmektedir.

İlginizi çekebilir:  Ceviz yağı cilde sürülür mü? Ceviz yağı ile cilt bakımı nasıl yapılır?

En Etkili Doğum Kontrol Yöntemi

Doğum kontrol hapı veya implant gibi istenmeyen gebeliği önlemeye yardımcı olan birçok doğum kontrol yöntemi vardır. Lakin aynı anda hem gebeliği hem de cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlayan kondomlarda piyasa da mevcuttur.

Bir doğum kontrol yöntemi seçmeden ve kullanmadan önce, hangi seçeneğin en uygun olduğuna karar vermek için bir kadın doğum uzmanına danışmak önemlidir. En etkili doğum kontrol yöntemi kadın ve erkeğin yaş, sigara kullanımı, hastalık gibi durumları değerlendirilerek kişiye özgü olarak değişmektedir.

Doğum Kontrol Hapı

Doğum kontrol hapı olarak da bilinen oral kontraseptif, yumurtalıkların ürettiği hormonlara benzer işlev görmektedir. Yumurtlamanın gerçekleşmemesine neden olan hormonlara sahip olduğu için gebeliği önlemek için en çok kullandıkları yöntemdir.

Mevcut olarak doğum kontrol haplarının çeşitleri 2 ye ayrılmaktadır. Bunların ilki hem östrojen hem de progestin içeren kombine haplardır. İkincisi ise emzirme döneminde, sigara içen kadınlarda veya 35 yaş üstü kadınlarda daha yaygın olan sadece progestojen içeren mini haplardır.

Doğum Kontrol Hapının Avantajları

Hamileliği önlemeye yardımcı olmasının yanı sıra, adet belirtilerini azaltmak, adet kanamasını ve adet sırasında ağrıyı azaltmak, adet döngüsünü düzenlemek, akne ve fazla kılları iyileştirmek ve pelvik inflamatuar hastalık, kist veya yumurtalık kanserini önlemeye yardımcı olmak için de kullanılabilir.

Doğum Kontrol Hapının Dezavantajları

Çok etkili ve güvenli bir yöntem olmasına rağmen kadının sorumluluk sahibi olması ve hamileliği önlemek için her gün aynı saatte, unutmadan hap alması gerekir.

Doğum Kontrol Hapının Yan Etkileri

En yaygın olanları mide bulantısı, meme ağrısı, menstrüasyon dışında hafif kanama, kan akışında azalma ve depresyon belirtileridir.

Doğum Kontrol Hapı Nasıl Kullanılır?

Genellikle hapın bitimine kadar kullanılması gerekmektedir. Her gün aynı saatte alınması ve 1 tane alınması gerekmektedir. Adetin başlamasına yakın bir zamanda doktor kontrolü ile ara verin.

Implant

Jinekolog tarafından sokulan küçük bir plastik tüp aracılığıyla kolun iç kısmına, cildin alt kısmına sokulan hamileliği önlemeye yardımcı olan bir yöntemdir. Bu yöntemde hormon kana yavaş yavaş verilerek gebelik engellenmektedir.

Implant 3 yıla kadar kadının kolunda kalabilir. Lakin jinekolog tarafından takıp çıkarılması gerekmektedir.

Implantın Avantajları

Gebeliği önlemenin yanı sıra adetten kaynaklanan karın ağrısını azaltmak için kullanılabilir. Ayrıca implant, yakın temas veya emzirmeyi engellemez ve sıklıkla haplarını almayı unutan, akıl hastalığı veya gastrointestinal sorunları olan kadınlar için mükemmel bir yöntemdir.

Implantın Dezavantajları

Daha pahalı bir yöntemdir ve cilt altına bir sağlık uzmanının yerleştirilmesini gerektirir.

Implantın Yan Etkileri

Yanlış yerleştirildiğinde sızıntı şeklinde kan kaybına, cilt lekelerine, mide bulantısına, baş ağrısına ve ruh hali değişimlerine neden olabilir.

Implantın Kullanımı

İmplant, adet döngüsünün ilk 7 günü içinde takılabilir. Bununla beraber kadının hamile olmadığı kesinse, adet sırasında herhangi bir zamanda jinekolog tarafından takılabilir. İmplantı yerleştirmek ve çıkarmak için, lokal anestezi eşliğinde küçük bir ameliyat olması gerekir.

Spiral (Ria)

Spiral yani ria rahim içi araç olarak da geçmektedir. Jinekolog tarafından rahim içine sokulan ve etkinliğini korurken yaklaşık 5 yıl kalabilen T şeklinde plastik bir doğum kontrol yöntemidir.

Herhangi bir rahatsızlık vermediğinden ötürü oldukça etkilidir. Bakır spiral ve hormonlu spiral olarak 2’ye ayrılmaktadır. Bakırın etkisi veya döllenmeyi zorlaştıran hormonların salınımı nedeniyle hamileliği önler.

Spiralin Avantajları

Cinsel eylemi engellemeyen bir yöntemdir ve birkaç yıl rahimde kalabileceği için her gün aynı saatte hapı almayı unutanlar için iyi bir yöntemdir.

Spiralin Dezavantajları

Bir sağlık uzmanı tarafından yerleştirilmesi gerekir. Dikkat edilmemesi halinde spiral yerinden kayabilir.

Spiralin Yan Etkileri

Yerleştirildikten sonra birkaç gün ağrıya neden olabilir, sonraki aylarda küçük kan kaybına neden olabilir ve hatta vajinal enfeksiyon riskini artırabilir.

Erkek ve Kadın Prezervatifleri

Prezervatifler, hamileliği önlemek için mükemmel bir doğum kontrol yöntemi olmasının yanı sıra sizi AIDS veya frengi gibi cinsel yolla bulaşan hastalıkların bulaşmasından koruyan tek yöntemdir.

Ancak etkili olabilmesi için her yakın temastan önce kondomu doğru bir şekilde yerleştirmek, prezervatifte herhangi bir sızıntı olmaması için önceden kontrol edilmesi gerekmektedir.

Prezervatifin Avantajları

Genellikle uygun fiyatlıdır ve takılması çok kolaydır. Vücutta herhangi bir değişikliğe neden olmaz ve cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyucudur.

Prezervatifin Dezavantajları

Bazı kişilerin genellikle lateks olan prezervatif malzemesine alerjisi olabilir. Ek olarak, prezervatifler bazı çiftlerde rahatsızlığa veya yakın temas sırasında yırtılmaya neden olarak hamile kalma şansını artırabilir.

Prezervatifin Yan Etkileri

Latekse alerjisi olan kişiler tarafından risk taşısa da kondom kullanımının herhangi bir yan etkisi yoktur.

Vajina Diyaframı

Diyafram, spermin rahme girmesini önleyerek yumurtanın döllenmesini engelleyen halka şeklinde kauçuk bir doğum kontrol yöntemidir. Diyafram yaklaşık 2 yıl boyunca birkaç kez kullanılabilir, bu nedenle kullandıktan sonra yıkanmalı ve temiz bir yerde muhafaza edilmelidir.

Vajina Diyaframının Avantajları

Yakın teması engellemez ve cinsel ilişkiden 24 saat öncesinde tercihen bölgeye yerleştirilebilir. Ek olarak, pelvik inflamatuar hastalık riskini azaltır.

Vajina Diyaframının Dezavantajları

Yakın temastan 30 dakika öncesine kadar zorunlu olarak yerleştirilmesi gerekir. Cinsel ilişkiden 12 saat sonra çıkarılması gerekir ve her yakın temasta kullanılmalıdır, aksi halde etkili değildir.

Vajina Diyaframının Yan Etkileri

Vajinal diyafram kullanımı ile ilişkili herhangi bir yan etki yoktur.

Vajinal Halka

Vajinal halka kadın tarafından vajinaya sokulan ve kademeli olarak hormon salgılayan kauçuk olan bir maddedir. Yerleştirilmesi tamponun yerleştirilmesine benzer. Kadının halkayı vajinasında 3 hafta tutması gerekmektedir. Daha sonrasında çıkarması ve adetin gelmesi için 7 gün ara vermesi gerekiyor. Sonrasında ise yeni bir halka takılmalıdır.

Vajinal Halkanın Avantajları

 Kullanımı kolaydır, yakın teması engellemez. Vajinanın dengesinde herhangi bir olumsuzluk yaratmaz.

Vajinal Halkanın Dezavantajları

Kilo alımına neden olabilir ve karaciğer sorunları veya yüksek tansiyon gibi çeşitli durumlarda kullanılamaz.

Vajinal Halkanın Yan etkileri

Bazı kadınlarda karın ağrısı, mide bulantısı, libido azalması, ağrılı adet dönemlerine neden olabilir ve vajinal enfeksiyon riskini artırabilir.

Tüp Ligasyonu ya da Vazektomi

Ameliyat kesin bir doğum kontrol yöntemidir. Lakin ameliyat kadın veya erkeğin hayatının geri kalanında çocuk sahibi olmasını engeller. Dolayısıyla önerilmemekle birlikte çoğu durumda yalnızca daha fazla çocuk sahibi olmamaya karar verildikten sonra kullanılır. Bu nedenle kadınlar tarafından daha çok tercih edilmektedir.

Kadınlar yapılan tüp liasyonudur. Bu genel anestezi altında yapılmaktadır. Fallop tüplerinin bağlanması ya da kesilmesi ile yapılmaktadır. Ortalama olarak 2 gün hastanede kalır ve iyileşme 2 haftayı bulur.

Vazektomi ise erkekler için uygulanan bir yöntemdir. Lokal anestezi ile yaklaşık 20 dakika sürmektedir. Spermlerin testislerden seminal veziküllere geçtiği kanalda bir kesi yapılmaktadır. Bu yöntemde herhangi bir boşalma sorunu ya da iktidarsızlık yaşanmamaktadır.