Hasarın büyük olmasının sebebi “basen zemin” olabilir

Hasarın büyük olmasının sebebi “basen zemin” olabilir
Hasarın büyük olmasının sebebi “basen zemin” olabilir
7 Şubat 2023

Kahramanmaraş merkezli üst üste gerçekleşen iki büyük zelzelenin bu kadar yıkıcı sonuçlarının olmasının nedeni olarak Prof. Dr. Ayfer Erken, “Zemin yapısının da çok büyük tesiri var. Şayet basen yapısına sahip bir yerden bahsediyorsak sarsıntı müddeti uzar, yer sıvılaşır, taşıma kapasitesi azalır ve daha büyük bir hasar meydana gelir” dedi.

Kahramanmaraş ili Pazarcık ilçesinde 7.7 ile gelen ve 10 vilayette tesirli olan zelzele sonrası 9 saat ortayla ikinci bir zelzelenin de 7.6 olarak kaydedildiği bölgeden gelen haberler felaketin boyutunu gözler önüne sermeye devam ediyor. Yeni binaların bile zelzele sonrası enkaza dönüştüğünün görülmesi sonrası akıllara gelen “bu kadar yıkıcı olmasının sebebi binalar mı, yoksa yer mi?” sorusuna Japon-Türk Sarsıntıları Tedbire Projesi’nde bilimsel çalışmalarda bulunmuş olan Prof. Dr. Ayfer Erken “basen zemin” konusuna dikkat çekti. Bölgedeki yerin basen taban olması durumunda şiddetin ve tahribatın daha da artmış olacağını aktaran Prof. Dr. Ayfer Erken, “Zemin yapısı basen biçimindeyse bu çok büyük bir etkendir” dedi.

“Zeminin taşıma kapasitesini azaltır, etkiyi uzatır”

Basen yer yapısına örnek olarak Adapazarı’nı veren ve oradaki sarsıntı sonrası yıkımın fazla olmasının sebebinin de bu yer yapısı olduğunu söyleyen Doğuş Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayfer Erken, “Mesela Adapazarı geniş bir ovanın üzerinde ve basen yere sahip. Yani en üst katman yumuşak yer, alt sert. Kase ya da tabak halinde düşünelim. Anakaya kıvrımlarının üstünde ivmeler çok büyüyor münasebetiyle hasar da çok büyüyor. O yüzden Adapazarı’nda tam merkezde ağır hasar oluştu. Dışarı gerçek hasarlar azaldı. Bu yere sahip olan yerlerdeki sarsıntılar sönümlenmiyor ve taban, kırılma ve yansımalar yapıyor. Zelzele tesiri artarak devam ediyor. Sarsıntının mühletini uzatıyor. Yapılar çok etkileniyor. Bu yeni zelzelede de yerin sıvılaşması, taşıma özelliğini kaybetmesi, sarsıntı dalgalarının ivmeleri büyütmesi var. Yani basen yeri özelliklerini görüyoruz” dedi.

“Hasarlar görünmeyebilir, ancak bina donatılarda sünme olabilir”

Üstü üste iki zelzelenin bina donatılarında sünme meydana getirebileceğini de hatırlatan Prof. Dr. Ayfer Erken, “Yeni zelzele bölgesinde 10 kent etkilendi. Kentler geoteknik olarak nasıl konumlanıyor ona bakmak lazım. Binalar, kalitesiz, eski ve hasara uğramış olabilir. Büyük bir sarsıntı oldu ve binalar o birinci zelzelede çok sarsıldı lakin yıkılmadı. Yeniden akabinde büyük bir sarsıntı olunca binalar göçtü. Niçin, zira binaların donatılarında sünme meydana geldi. Deformasyonlar aşikâr bir kritik bedeli aştı. Hasarlar her vakit görünür olmaz. Zira betonda bir çatlak olmayabilir lakin içinde kullanılan donatılarda bir sünme olabilir. Yani bir deformasyon oluşmuştur, o da çok küçük düzeylerdedir. Betona yansımamıştır biz de göremeyiz. Lakin ikinci bir zelzele olduğunda çabucak o binalarda göçme oluyor. Bu önemli bir tehlike. Bu İstanbul için de büyük bir tehlike hala daha 99 zelzelesinde yıkılmayan binaların ne kadar hasar aldığını bilmiyoruz. Münasebetiyle burada iki büyük sarsıntı art geriye oldu. Biri hasar verdi ikincisi yıktı” formunda konuştu.

“Binaları tasarlarken hasar alsa bile yıkılma olmamasını önemsiyoruz”

Bina projelerinde asıl kıymetli bahsin yıkılma olduğunu ve buna nazaran tedbirler alındığını söz eden Prof. Dr. Erken, “Biz binalarımızı tasarlarken büyük bir zelzeleye nazaran hesaplıyoruz, ‘hasar görsün lakin yıkılmasın’ diyoruz. Lakin nükleer santral üzere bir tasarım yaparsak binanın perdeleri kolonları kap kalın olur maliyeti uçar sarfiyat. O yüzden bölgesel olabilecek 7-7,5 sarsıntısına nazaran yapılır. Kıymetli olan hasar alsa bile yıkılmamasıdır. Basen tesirinin değeri yeni yeni ortaya çıktı. Proje yapanlar daha önemli bir halde basen tesirini hesaplaması gerekiyor” diyerek kelamlarını sonlandırdı.

Bu gönderi için yorumlar kapalı.

deneme bonusu veren siteler deneme bonusu veren siteler mizah.org moversvip.com deneme bonusu veren siteler 2023 deneme bonusu veren siteler sweet bonanza sweet bonanza deneme bonusu veren siteler deneme bonusu veren siteler