Konya fayının kırılması halinde 6 büyüklüğünde zelzele uyarısı
Konya Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Fetullah Arık, Konya fayının tüm olarak kırılması halinde 6 yahut 6,5 büyüklüğünde sarsıntı üretebileceğini söyledi. Prof. Dr. Arık, “Deprem olacak mı? Hangi büyüklükte olacak?’ kestirimlerini yapmaktansa en az 6,5 büyüklüğünde zelzeleye dayanacak yapılar yapılması gerekiyor” dedi.
Konya Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Fetullah Arık, sarsıntı riski az olan Konya ve etrafındaki fay zonları hakkında bilgiler verdi. Prof. Dr. Fetullah Arık, Konya fay zonunun Ardıçlı bölgesinden başlayıp güneye gerçek akabinde da Hatıp bölgesine kadar devam ettiğini söyledi.
“Konya fayının bir bütün halinde kırılması gerçekleşirse 6 buçuk büyüklüğünde sarsıntı üretebilir”
Konya’nın kendine mahsus bir zelzele sistemi olduğunu aktaran Prof. Dr. Arık, “Diğer faylardan bağımsız Konya kent merkezini dikkate alırsak çabucak kentin batısında dağlarla ovayı ayıran hudut aslında Konya fay zonu. Bu Selçuklu Üniversitesi Yerleşkesi ve Ardıçlı bölgesinden başlayıp güneye hakikat devam ediyor ve Hatıp bölgesine kadar uzanıyor. 50 kilometre uzunluğunda bir fay zonu bu. Birtakım yerlerde fayın genişliği yüzeydeki izlerine nazaran 4 kilometreden daha fazla izlenebiliyor. Faya paralel ya da biraz daha dik gelen pozisyonda daha küçük faylarla birlikte, Konya fayının bir bütün halinde kırılması gerçekleşirse ki bu da ihtimal dahilinde, 6 yahut 6,5 büyüklüğünde zelzele üretebilir. 6 yahut 6,5 büyüklüğündeki zelzelenin sonucunu merak edenler için söylemek lazım, Konya’daki lokal yer koşullarını ve yapı stokumuzla karşılaştırdığımız vakit önemli bir hasar oluşturur. Zira yapılarımızın değerli bir kısmı 1999 öncesi yapılmış olan, mühendislik hizmeti görmemiş olan yapılar. Sonrasında yapılan yapılarda ise yerle ilgili çalışmalar gereğince yapılmış mıdır? Bunların yine kıymetlendirilmesi gerekiyor” dedi.
“6,5 büyüklüğünde sarsıntıya dayanacak yapılar yapılması gerekiyor”
Konya bölgesinin Türkiye’deki öbür vilayetlere nazaran daha inançlı olduğunun altını çizen Fetullah Arık, “Konya’ya baktığımız vakit Türkiye’nin öteki bölgelerine nazaran daha inançlı. Lakin külliyen zelzele riski yoktur diyemeyiz. Yani Konya’da zelzele olabilir. O nedenle biz zelzele olacak mı? Hangi büyüklükte olacak? Nerede olacak? Varsayımlarını yapmaktansa en az 6,5 büyüklüğünde sarsıntıya dayanacak yapılar yapılması gerekiyor. Kesinlikle sağlıklı ve inançlı bölgelerde yer seçimi planlanan her yapı için taban denetimlerini yapıp onun üzerine statik projelerimiz yapılmalı. Projenin her basamakta ve bitimine kadar denetim edip, kontrollerini yapıp ruhsatlarımızı ona nazaran almalıyız” sözlerini kullandı.
“Hemen 6,5 büyüklüğünde sarsıntı olarak algılamamak lazım”
Geçtiğimiz günlerde Konya merkezli meydana gelen sarsıntının çok sığ, 1 kilometre derinlikte bir hareket olduğunu tabir eden Prof. Dr. Arık, “Bu oluş yeri dikkate alındığı vakit Tatlıcak fayı olarak isimlendirmiş olduğumuz yer bilimsel çalışmalarla tespit edilen örtülü bir fay üzerine ve bu 3 büyüklüğünde de bizi hiç endişelendirmemesi bir depremken önemli bir formda hissettik. Zira çok sığ, 1 kilometre derinlikte hareket meydana gelmiş oldu. O nedenle bir hissetme oldu. Vatandaşlarımızın çok paniklemesine gerek yok. Şu kademede çabucak 6,5 büyüklüğünde zelzele olarak algılamamak lazım. Fakat yapılaşmalarımızı kesinlikle projesinden tavanına kadar hem gerekli mühendislik hizmetlerini almasını sağlamalıyız hem de imalat esnasında titizlikle denetim edilmesi gerekiyor. Zira bu sarsıntıların bize öğrettiği en kıymetli sonuç bu” biçiminde konuştu.
“Çökmelerin bir sebebi de sarsıntılar”
Depremlerin akabinde Konya Ovasında sayısı 2 bin 500’ü geçen obrukların sayısında artış olabileceğini anlatan Arık, “Obrukların oluşumu için birçok sistem var. Yeraltı sularının düzeylerinin değişmesiyle, üstteki örtü kalınlığının azalmasıyla, üstteki örtü kalınlığı azaldıktan sonra, ağır yağışlı periyottan sonra ağırlaşmadan ötürü da çökmeler meydana gelebiliyor. Çökmelerin bir sebebi de sarsıntılar. Yapay ya da doğal sarsıntılar ki sarsıntı bunlardan bir tanesi. Bu sarsıntılardan sonra çökmeye yaklaşmış olan kimi yerlerde obruk sayısında artışlar gözlemleyebiliriz. Lakin şu anda alanda yapmış olduğumuz kât’i bir müşahede olmadığı için ’bu şekildedir’ demek epeyce erken. Alanda bunu daha net bir formda söyleyeceğiz. Lakin dünyada kabul edilen, zelzele oluşturacağı çökme anında denetim eden faktörlerden bir tanesi de depremlerdir” diye konuştu.
