Prof. Dr. İhtimam: “Deprem, çocuklara yaş kümelerine nazaran örneklerle anlatılmalı”

Prof. Dr. İhtimam: “Deprem, çocuklara yaş kümelerine nazaran örneklerle anlatılmalı”
Prof. Dr. İhtimam: “Deprem, çocuklara yaş kümelerine nazaran örneklerle anlatılmalı”
20 Şubat 2023

15 gündür meskenlerde sarsıntının tesirleriyle karşı karşıya kalan çocuklara okulların açılmasıyla nasıl yaklaşılması ve bilgilendirilme yapılması gerektiği ile ilgili Prof. Dr. Dilek Şirvanlı İhtimam, “Deprem, çocuklara yaş kümelerine nazaran örneklerle anlatılmalı” dedi.

Kahramanmaraş merkezli ve 11 vilayette yaşanan sarsıntı felaketi, ülke genelindeki herkesi etkiledi. Yalnızca zelzelesi yaşayanlar değil, zelzelesi yaşamayanlar da bu felaketten etkilendi. 15 gündür meskenlerde zelzelenin tesirleriyle karşı karşıya kalan çocuklar, bugün okulların açılmasıyla bir arada sarsıntıyla ilgili yaşantılarını farklı bir platforma taşıyarak, öğretmenleri ve arkadaşlarıyla paylaşımlara başlayacak. Çocuk Gelişimi, Ergen Psikoloji ve Ebeveyn Çatışmaları Uzmanı Altınbaş Üniversitesi İktisadi, İdari ve Toplumsal Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Dilek Şirvanlı İhtimam, ’Bu ortamda çocuklara nasıl yaklaşılmalı? Neler konuşulmalı? Sarsıntı nasıl anlatılmalı?’ sorularını yanıtladı.

Prof. Dr. Dilek Şirvanlı İtina, çocuklara rastgele bir bahiste açıklama yaparken çocuğun yaşı ve gelişimsel seviyesinin göz önünde bulundurulmasına itina gösterilmesini istedi. Çocuklarla irtibat kurarken gelişimsel olarak çocukları okul-öncesi devir ve okul periyodu çocukları olarak ayırmak gerektiğini vurgulayan Dilek Şirvanlı İhtimam, okul-öncesi ve okul çağındaki çocuklara zelzelenin nasıl anlatılabileceğini şu halde örneklerle anlattı:

“Örneğin okul öncesi küçük yaş guruplara ‘Hiç yoldan büyük bir kamyon geçerken yerin biraz sallandığını hissettin mi? İşte bazen yer çok daha fazla sallanabilir ve buna sarsıntı denir’ biçiminde bir açıklama yapılabilir. ’İşte bu türlü sarsıntı hissedersek, yere çömelmeli, başımızı kapatmalı ve sarsıntı geçene kadar tutunmalıyız. Bu halde inançta kalabiliriz. Bu durum biraz ürkütücü olabilir lakin emin ol büyükler bizi inançta tutmak için çok çalışıyorlar.’”

Çocukların zelzeleleri anlamalarına yardımcı olacak kolay bir deney gösterebileceğini söz eden İtina, “Örneğin bir tepsi jöle alıp üzerine oyuncaklar yahut diğer objeler koyabilirsiniz. Akabinde tepsiyi sallayabilir ve objelerin nasıl hareket ettiğini gösterebilirsiniz. Bu, zelzele sırasında yerin nasıl hareket ettiğine emsal bir görüntüdür” diye konuştu.

Okul çağı çocuklarına zelzelenin, yer kabuğunun devasa kesimleri olan tektonik levhaların hareket ederek birbirine sürtünmesiyle meydana gelen bir doğal afet olduğu anlatılabileceğini kaydeden İhtimam, “Bu hareket yerin sarsılmasına neden olabilir ve bu bazen çok şiddetli olabilir. Binalara, yollara ve başka yapılara ziyan verebilir. Bu nedenle, bir sarsıntı durumunda hazırlıklı olmak ve ne yapılacağını bilmek önemlidir” biçiminde konuştu. Ayrıyeten, zelzelelerin fotoğraflarını yahut görüntülerin denetimli bir formda gösterebileceğini ve binaların çökmesine yahut raflardan eşyaların düşmesine neden olabilecekleri anlatılarak, hasarlar hakkında konuşulabileceğini iletti. İtina ayrıyeten, bir sarsıntıya hazırlıklı olmanın değerli olduğu bir plan yapılarak ve bir sarsıntı olursa ne yapılacağını uygulayarak açıklanabileceğine değindi.

Okul öncesi çocuklara nasıl anlatılmalı

Prof. Dr. Dilek Şirvanlı İhtimam, okul öncesi periyot çocuklarına nasıl anlatılması gerektiğini şu formda detaylı aktardı:

“Okul öncesi periyot çocuklarına nasıl yaklaşalım? Bu yaş kümesindeki çocuklar çok fazla ‘neden’ sorusunu sormakta ve olan biteni bu soruya verilen yanıtlar çerçevesinde anlamaya çalışmaktadırlar. Bu cins sorulara hazırlıklı olmak, yanıtların kolay olması değerlidir. Bu periyot çocuklarına sarsıntısı açıklayabilmek için yardımcı olabilecek kimi ipuçları şunlardır: Onları soru sormaları tarafında teşvik edilmeli yani okul öncesi çocukları soru sormaya teşvik etmeliyiz. Onlar hayatı soru sorarak ve sordukları sorulara aldıkları yanıtlarla anlamlandırırlar. Kolay ve yaşlarına uygun bir lisan kullanılmalı. Teknik tabirlerden yahut jargondan kaçınmalı, okul öncesi periyodu çocuklarının anlayabileceği kolay bir lisan kullanmalıyız. Örneğin sarsıntısı, ’Yer çok süratli sallanınca üzerindeki konutlar, otomobiller, beşerler ayakta durmakta zorlanmış’ biçiminde açıklayabiliriz. Hislerini yaşamalarına müsaade verilmeli. Bu periyot çocukları bu çeşit felaketlerin kendilerinin de başına gelebileceğini düşünüp, korkabilirler. Onlara ‘korkma’ demek yerine ‘Bu yaşananlar seni kokutmuş olabilir. Bu çok olağan. Lakin bizler seni koruyabilmek için daima yanında olacağız’ biçiminde açıklamalar yapılabilir. İnançta oldukları hissini verilmeli. Bu periyot çocuklarının aslında sordukları her sorunun temelinde ‘Biz inançta miyiz?’ sorusu yatmaktadır. Çocuğun inançta olduğunu bilmesi çok kıymetlidir. Onun için onlara inançta oldukları ve yetişkinlerin onları inançta tutmak için çalıştıkları konusunda garanti vermeliyiz.

Anlatıma yardımcı olabilecek sistemler uygulanabilir

Bunları yaparken ayrıyeten anlatımı yardım olabilecek usulleri de anlatan İhtimam, “Görsel yardımcılar kullanılabilir. Bu devir çocukları bildiklerinden çok gördüklerinin etkisindedirler. Münasebetiyle okul öncesi devirdeki çocukların sarsıntının ne olduğunu, nasıl olduğunu ve tesirlerinin neler olabileceğini görselleştirmelerine yardımcı olacak fotoğraflar yahut aksesuarlar kullanmamız onların zelzelesi anlamalarında yardımcı olacaktır. Örneğin ahşap blokları konut üzere kullanıp, yer sallandığında o bloğun nasıl sallanabileceğini gösterebiliriz. Örnekler verilebilir. Okul öncesi çocukların sarsıntıların nasıl bir şey olduğunu anlamalarına yardımcı olmak için ilişkilendirilebilir örnekler kullanabiliriz. Örneğin, sarsıntısı yanından geçen büyük bir kamyonun oluşturduğu his yahut bir fırtınaya benzetebiliriz” tabirlerini kullandı.

“Okul periyodu çocuklara zelzelesi daha detaylı anlatmak gerekebilir”

Özen, okul periyodu çocuklara da nasıl anlatılması gerektiği açıklamasına şöyle devam etti:

“Okul periyodundaki çocukların gereksinimleri okul öncesi periyottaki çocuklardan farklı değildir. Onlar da inançta olduklarını hissetmek ve hislerini yaşamak isterler. Lakin okul çağındaki çocuklara zelzelesi anlatmak, okul öncesi çocuklara nazaran daha detaylı bir açıklama içerebilir. Fakat açık ve anlaşılır bir lisan kullanmak yeniden de kıymetlidir. Okul çağındaki çocuklara zelzelesi anlatmak için şu ipuçlarından faydalanabilirsiniz. Temel bilgilerle başlanmalı. Zelzelenin ne olduğunu, nasıl olduğunu ve tesirlerinin neler olabileceği açıklanarak başlanmalı. Bunu yaparken açıklamaya yardımcı olması için bir diyagram yahut görsel bir yardım kullanılabilir. Bilimsel bir lisan kullanılmalı. Okul periyodu çocukları daha fazla bilgiye ulaşabildiklerinden onlara zelzele anlatılırken ‘Tektonik plakalar’ yahut ‘sismik dalgalar’ üzere bilimsel tabirler kullanılabilir. Fakat bunların açık ve anlaşılması kolay tabirlerle açıklanması kıymetlidir. Tarihi geçmişten kelam edilmeli. Sarsıntıların milyonlarca yıldır meydana geldiğini açıklayabilir ve tarih boyunca meydana gelen ünlü sarsıntılardan örnekler verilebilir. Güvenlik tedbirleri tartışılmalı. Çocuklara bir sarsıntı durumunda çökme, kapanma ve tutunma üzere ne yapmaları gerektiği ve pencerelerden yahut düşebilecek öbür objelerden uzak durmaları açıklanabilir. Soru sormaları teşvik edilmeli. Çocukların soru sormasına müsaade verin ve meraklarını teşvik edin.”

Bu gönderi için yorumlar kapalı.

deneme bonusu veren siteler deneme bonusu veren siteler mizah.org moversvip.com deneme bonusu veren siteler 2023 deneme bonusu veren siteler sweet bonanza sweet bonanza deneme bonusu veren siteler deneme bonusu veren siteler