Akdeniz Belediyesi psikologları depremzedelerin yanında

Zelzele sonrası bilhassa çocuklar ve bayanlarda yaşanabilecek ruhsal travma ve ruhsal çöküntülere dikkat çeken Akdeniz Belediyesi Uzman Psikoloğu Gülnihal Bilim, felaketten etkilenen çocuk ve bayanlara yönelik ruhsal takviyenin ehemmiyetine dikkat çekti. Bilim, zelzele bölgesini terk ederek Mersin’e gelen depremzede ailelere, bilhassa de çocuklara ruhsal birinci yardım vereceklerinin altını çizdi.

Türkiye’nin 10 vilayetini etkileyen, binlerce insanın hayatını yitirmesine, on binlerce insanın yaralanmasına yol açan zelzeleler sonrası felaketi yaşayan vatandaşlara yönelik ruhsal takviyenin kıymeti de ortaya çıktı. Akdeniz Belediyesi Kültür ve Toplumsal İşler Müdürlüğü Uzman Psikoloğu Gülnihal Bilim, zelzele afetini yaşamış, ziyan görmüş ya da yakınını kaybetmiş şahısların ruhsal ve fizikî manada etkilenebileceklerini belirterek, “Ayrıca enkaz katında muhakkak bir müddet beklemek zorunda kalmış depremzedelerin önemli travmatik belirtileri olabileceğinden ruhsal dayanak almaları gerekebilir. Bunların yanında sarsıntıda mal varlığı ziyan görenler, arama kurtarma gruplarında vazife aldığı için enkaz alanlarıyla ve depremzedelerle birebir temas kurmuş bireyler de ruhsal hasar almış olabilir” dedi.

Depremi yaşamış şahıslarda görülebilen tepkiler

Bilim; “Depremi yaşamış şahıslarda şok, öfke, çaresizlik, boşlukta hissetme, çok dehşet hali, suçluluk, utanç, ümitsizlik, asabiyet, karamsarlık, bölünme hissi, dikkat ve bellek problemleri, karar vermede zorlanma, kanılarda düzensizlik, anıları çarpıtma ve daima istenmeyen anılara maruz kalma üzere yansılar yaygın olarak görülebilir” tabirini kullandı. Afet sonrası verilecek ruhsal ilkyardımda 5 prensibe dikkat çeken Bilim, temel inanç hissini tekrar oluşturma, sakinleştirme, öz yeterliliği ve toplumsal yeterliliği teşvik etme, umut aşılama, irtibatlı olma hissini geliştirmenin ehemmiyetine dikkat çekti. Bireylerin afeti yaşadığı birinci 3 gün içerisinde ruhsal birinci yardımın verilebileceğini kaydeden Psikolog Bilim, “Sonrasında ise kişinin durumu idrak etmesiyle orta vade dayanak de denilen süreç başlatılabilir. Bu kısımda psiko-sosyal dayanak, psiko-eğitim, telaş idaresini öğretmek öncelikli olur. Ruhsal birinci yardım, tıpkı fizikî birinci yardım üzere ilgili eğitim ve donanıma sahip herkesçe verilebilir” diye konuştu.

“Yaşadığınız olayı konuşmaktan kaçınmayın”

Deprem felaketini yaşamış insanların, kendilerini tehlike altında hissettiğinde bedende fizikî olarak çarpıntı, nefes darlığı, bulantı, titreme üzere belirtiler göstermesinin doğal olduğunu belirten Bilim, dert azaldığında bu belirtilerin de ortadan kaybolacağını söyledi. Bilim, “Yaşadığınız olayı sizi dinleyecek bir yakınınıza anlatarak konuşmaktan kaçınmayın. Yakın etraf, arkadaş, aile üzere toplumsal olarak sizi destekleyecek münasebetlerinizi sürdürünüz. Yaşadığınız hislerinizi uzun periyodik bastırmaya çalışmayın. Zelzeleden sonra kapalı ortamlara girmek ya da kalabalık yerlerde bulunmak sizin için dert verici olabilir. Şayet o denli ise size tasa veren bu davranışlardan kaçınmak yerine korku seviyeniz azalana dek tanıdığınız beşerlerle bunları gerçekleştirmeyi denemekten kaçınmayın. Bilhassa çocukların zelzeleye ilişkin görsellere ve görüntülere maruz kalmasını azaltın. Yetişkinler olarak zelzele anı ve kurtarma çalışmalarını tekrar tekrar izlemek, gün uzunluğu yıkım imajlarını izlemek ruhsal, ruhsal etkilenmeleri arttıracaktır. Birinci günlerde uykusuzluk iştahsızlık bir şey yapmak istememe, halsizlik, çaresizlik ümitsizlik hisleri olağandır. Sizi rahatlatan şeyler neyse onlarla uğraşın” formunda konuştu.

Deprem sonrası erken devirde ruh sıhhatimizi nasıl koruruz?

Uzman Psikolog Bilim, zelzele sonrası şahıslarda yerinde duramama, ani irkilmeler yaşama, yorgunluk, halsizlik, uyku tertibinin bozulması, baş ağrısı; güvensizlik, yabancılaşma, toplumsal geri çekilme üzere bilişsel, fizikî ve toplumsal reaksiyonların de ortaya çıkabileceğine işaret etti. Bilim, şöyle konuştu; “Yaşanan sarsıntı, ani ve beklenmedik olması nedeniyle travmatik yaşantıların oluşturduğu sarsıcı tesirlerden kurtulmak bazen mümkün olabilirken bazen de şahısların ruhsal dayanağa muhtaçlığı olabilir. Şayet olayı direkt yaşadıysanız, yakınınızı kaybettiyseniz, bir yakınınız yaralandıysa, yaşantınız boyunca travmatik durumlarla müsabakanız kaçınılmazdır. Ansızın gerçekleşen travmatik yaşantıların oluşturduğu sarsıcı tesirlerden kurtulmak bazen mümkün olabilirken bazen de bireylerin, ruhsal dayanağa gereksinimi olabilir.”