ATB Lideri Çandır: “Deprem bölgesinde tarım desteklenmeli”

Antalya Ticaret Borsası (ATB) Şubat Ayı Meclis Toplantısı, Meclis Lideri Erdoğan Ekinci başkanlığında yapıldı. Meclis üyeleri; Kahramanmaraş merkezli 11 vilayette büyük yıkım ve can kaybına neden olan sarsıntıda ömrünü yitirenler için bir dakikalık hürmet duruşunda bulundu.

Yönetimin bir aylık çalışması hakkında meclis üyelerinin bilgilendirildiği Meclis’te, Meclis Lideri Erdoğan Ekinci, sarsıntıda can kayıplarından duyduğu üzüntüyü lisana getirirken, “Deprem ülkesi olduğumuz gerçeğinin hiçbir vakit unutulmamasını diliyorum. Herkesin şapkasını önüne koyup düşünmesini tavsiye ediyorum. Yapılarımızı sağlam yerlerde kurallara uygun olarak inşa etmeli ve her kademede sıkı kontroller uygulamalıyız” dedi. Ekinci, sarsıntıda hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet; aileleri, yakınları ve Türk milletine başsağlığı, yaralılara ise acil şifa dileğinde bulundu.

ATB Lideri Ali Çandır, sarsıntının tesirleri, yardımlar ve alınması gereken tedbirlerle ilgili değerlendirmelerde bulundu. “6 Şubat’tan itibaren hepimiz, sözlerin yetersiz kaldığı, tanımı olmayan ıstıraba ve acıya uğradık. Ülkemizin şiddetli sarsıntı yeri olduğunu çok ağır bir bedelle hatırladık” diye kelamlarına başlayan Lider Çandır, 13 milyondan fazla insanı direkt ve derinden etkileyen iki şiddetli sarsıntının 10 vilayette eşi gibisi olmayan bir yıkıma neden olduğunu belirtti. 20 Şubat’ta da Hatay’da meydana gelen şiddetli zelzelelerde yeniden can kayıplarının olduğunu belirten Çandır, “Sözün özü bu türlü bir felakete hazırlıklı olmadığımızı yaşayarak gördük” dedi.

“Kötü mühendislik ve müteahhitlik öldürdü”

Depremin değil, makus mühendislik ve müteahhitliğin öldürdüğü bir afetin yaşandığını tabir eden Çandır, şunları söyledi:

“Yaşadığımız yıkım ve kayıplarımız o kadar büyük ki ’Bu bize ders olsun’ kelamı çok yetersiz ve yersiz kalmıştır. Bunun yerine ’Deprem öldürmez, berbat mühendislik ve makûs müteahhitlik öldürür’ tespiti acı bir gerçek olarak karşımızda durmaktadır. Kaybettiğimiz canlarımız, yerine konulamaz kayıplarımızdır. Allah’tan rahmet diliyorum. Acılı ailelerine ve milletimize başsağlığı diliyorum. Allah, yaralılarımıza şifalar versin. Tarifsiz acılar yaşayan kardeşlerimizin acılarını tüm kalbimizle paylaşıyoruz. Artık dayanışma vakti, bu sıkıntı günleri dayanışma ile atlatacağız. Daima birlikte yaralarımızı sarmaya odaklanmalıyız. Sarsıntı sabahından itibaren Antalya’mız, bir taraftan bölgeye insani yardım ve uzman gruplarını gönderirken, başka taraftan da sonraki adımlar için takviye faaliyetlerine bir bütün olarak başlamıştır. Kentimiz, bölgeden tahliye edilen afetzede kardeşlerimize en fazla kucak açan kent olmuştur.”

“Birlikte hareket ettik”

Merkezi ve lokal idareler, sivil inisiyatif kurumları ile yardım seferberliğinin başlatıldığını belirten Çandır, yardımların yerine sağlıklı bir biçimde ulaşmasında uyumun kıymetine dikkat çekti. Çandır, yardımların uyumunu sağlamak için yapılan toplantılara katılarak görüş ve tekliflerini lisana getirdiklerini anlattı.

Eskiden olduğu üzere, ’farklılıklarımız zenginliğimizdir’ ve ’birlikte hareket etmek tahlil getirir’ tespitlerinin hayata geçirilebileceğini söyleyen Çandır, “Ortak gayemiz ve paydamız bu büyük felaketi birlikte aşmaya çalışmaktır. Felaketin birinci anlarından itibaren Antalya’mızın tüm kurum ve kuruluşları bir bütün olarak var gücüyle hem kentimizde hem de felaket bölgesinde seferber olmuşlardır. Bu seferberlikte öne çıkan ve borsamıza düşen faaliyetleri yerine getirdik ve getirmeye devam edeceğiz. Bu çerçevede felaketzede kardeşlerimizin neye gereksinimleri olduğu bilgisine nazaran Antalya’daki oda ve borsalar olarak başlattığımız ve Antalya Ticaret ve Sanayi Odamız uyumunda organize ettiğimiz birebir yardım kampanyasına üyelerimiz ve hemşehrilerimiz inanılmaz yakınlık göstermişlerdir. Toplanan yardımlar afetin birinci anından itibaren bölgeye ulaştırılmıştır. Üyelerimize, hemşehrilerimize ve Antalya iş dünyamıza hassaslığından ötürü teşekkür ediyorum” diye konuştu.

“Borsa olarak üzerimize düşeni yapacağız”

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından, bir ay periyodik bir maddi yardım kampanyası başlatıldığını hatırlatan Lider Çandır, iş dünyasını ve tüm hayırseverleri kampanyaya dayanak olmaya davet etti. TOBB’un sarsıntı bölgesine kalıcı konut üretimiyle ilgili de kampanya başlattığını da hatırlatan Çandır, “Borsa olarak kurumsal açıdan kalıcı konut seferberliğinde de üzerimize düşeni yapacağız. Ayrıntıları önümüzdeki günlerde açıklanacak olan kampanyaya üyelerimizi ve kentimiz iş dünyasını dayanak olmaya davet ediyoruz. Gün bölgedeki insanımızın yanında olma ve yaralarımızı birlikte sarma günüdür. Allah bize bir daha bu türlü acılar yaşatmasın. Dualarımızın kabulü için bizlerin de azimle, bilgiyle ve hakikat biçimde çalışmamız gerektiği gerçeğini hiç aklımızdan çıkarmamalıyız” halinde konuştu.

“Deprem bölgesinde tarım desteklenmeli”

Başkan Çandır, zelzele bölgesinin tarım varlığıyla ilgili de bilgi verirken, yapılması gerekenleri söyledi. Ülkede bitkisel üretim bedelinin yüzde 20’si, işlenen tarım alanlarının yüzde 14’ü, büyükbaş hayvan varlığının yüzde 12’si, küçükbaş hayvan varlığının yüzde 16’sını zelzele bölgesindeki vilayetlerin oluşturduğunu söyleyen Çandır, “Rakamlardan da anlaşılacağı üzere bölge hem ziraî üretim hem hayvancılıkta ülkemiz tarımı için değerli bir konumdadır” tabirlerini kullandı.

Depremden hasar gören köylerde genel hayatı etkileyen yardım ve faaliyetlere ek olarak tarım ve hayvancılığın devamlılığı için 2023-2024 yıllarını kapsayacak formda, direkt gelir takviyesi, girdi, güç, sulama, alet-ekipman ve mekanizasyon dayanakları sunulması, iki yılı kapsayan BAĞ-KUR ve sigorta primlerinin kamu tarafından üstlenilmesi ve bankalara olan borçların silinmesini öneren Çandır, “Tarım alanları imara mutlaka açılmamalıdır. Kalkınmayı hızlandıracak krediler ve hibeler sunulmalıdır. Kamu eliyle ortak muhtaçlığa yanıt verecek projeler uygulanmalıdır” tabirlerine yer verdi.

“Yerel idareler desteklenmeli”

Antalya’nın en çok depremzede ağırlayan kentlerin başında geldiğini söyleyen Çandır, resmi kayıtlara nazaran Antalya’ya yaklaşık olarak 150 bin depremzede geldiğini; oteller, öğrenci yurtları, misafirhanelerin depremzedelerin kullanımına sunulduğunu belirtti. Çandır, sayısı bilinmeyen kadar depremzedenin de kendi imkanlarıyla Antalya’ya gelerek yakınlarının yanında ya da tekrar kendi imkanlarıyla kentte kaldığını kaydetti.

Depremzedelerin günlük iaşeleri ve muhtaçlıklarının sürdürülebilir biçimde karşılanması için lokal idarelere hazine, bütçe ya da Vilayetler Bankası üzere kamu kurumlarından ek maddi takviye sağlanması gerektiğini kaydeden Lider Çandır, şunları söyledi:

“Başta kentimiz olmak üzere pek çok kentte depremzede kardeşlerimize yardımcı olmak ve acılarını paylaşmak eforu sınır safhadadır. Beşerler ve kurumlar dayanak olmaya ve misyon almaya çabalıyorlar. Lakin belirtmek gerekir ki yüz binlerin ve milyonların günlük iaşeleri ve gereksinimleri sürdürülebilir biçimde karşılanmalıdır. Bu hususta en büyük yük doğal olarak lokal idarelerin üzerindedir. Acilen ve yeterlilikle başta sarsıntı bölgesindeki lokal idarelerimiz olmak üzere depremzede ağırlayan tüm lokal idarelere hiçbir ayırım yapmaksızın hazine, bütçe ya da Vilayetler Bankası üzere kamu kurumlarından ek maddi takviye sağlanmalıdır. Bu çerçevedeki kaynak transferlerinin kamu ile daima paylaşılması kuraldır. Bu paylaşım hepimize ek motivasyon sağlayacaktır. Hangi kaynaktan ne kadar kaynak nereye aktarıldı bilmek hepimize şevk verecektir. Bakın sizinle bir örnek paylaşayım; 2021 yılında Almanya’da bir sel felaketi oldu ve 186 kişi hayatını kaybetti. Olayı hatırlarsınız. Alman hükümeti, birkaç gün içinde ’federal bütçeden ve eyaletlerin bütçelerinden acil muhtaçlıklar için 35 milyar avro aktardık’ dedi. Eminim bizim hazinemizin de bütçemizin de acil muhtaçlıklar için bu türlü bir gücü vardır.”

“Bölgenin üretim gücü ayakta tutulmalı”

Depremden etkilenen vilayetlerin boşaltılmaması gerektiğini vurgulayan Lider Çandır, gerek tarım gerekse endüstride ekonomik potansiyeli yüksek olan bölgenin üretim gücünün ayakta tutulması gerektiğini tabir etti. Çandır, şu kıymetlendirme bulundu:

“Nüfusu 13,5 milyon olan sarsıntı bölgesinde, bu nüfusun yaklaşık üçte birinin büyük ölçüde kalıcı olarak öteki vilayetlere dağılması bekleniyor. Gerek tarım gerekse endüstride ekonomik potansiyeli yüksek olan bölgenin üretim gücü ayakta tutulmalıdır. Bölgede inançlı hayat alanları oluşturulmalı, yeri sağlam tüm yerleşim yerlerine yaygınlaştırılmış konteyner kentler ve kalıcı konutlar inşa edilmeli, insanlarımız yaşadıkları yerlerden koparılmamalıdır. Yerleşik hafızayı unutmalarına yol açılmamalıdır. Kentlerimiz, tarihi ve medeniyet zenginliği itibariyle kadim kentlerdir. Hiçbirinin yalnızlaştırılmasına ve yabancılaştırılmasına müsaade verilmemelidir.”

“Kamu öncü olmalı, herkes hazırlığını yapmalı”

Artık sarsıntı ve gibisi tabiat olaylarını aklımızdan ve faaliyetlerimizden çıkarmamamız gerektiğini vurgulayan Çandır, bunun hayati bir mecburilik haline getirilmesi gerektiğini söyledi. Kamudan şirketlere toplumun her kesitinin afet hazırlığını yapması gerektiğini kaydeden Çandır, “Kamu idaresi, bu bahiste odunsuz düzenlemeler ve gibisi çalışmalar yapmalıdır. Bizler de doğal afetlere her an hazırlıklı olma konusunda yeni bir tavır sahibi olmalıyız. Aileden ve konutumuzdan başlayan sokağımızdan mahallemize genişleyen bir çerçeveyle kesinlikle afet anlarında yapmamız gerekenlerle ilgili bir afet aksiyon planına ve hareket kabiliyetine sahip olmalıyız. Şirketlerimiz de bu çerçevedeki acil hareket planlarına sahip olmalı ve bir afet anında hepimiz vazifelerimizi eksiksiz uygulayabiliyor olmalıyız. Bunun için mahallî idareler hepimize yol gösterici olmalı ve kolaylaştırıcı adımlar atmalıdır” diye konuştu.

Merkezi ve mahallî idarelerin tesirli ve gerçekçi düzenlemeleri ile toplumun hassaslığını artırması, herkesin birbirini olumlu tarafta etkilemesi ve motive etmesini isteyen Çandır, “Yani afete hassaslığı, yeni bir insani prestij kaynağı olarak kabullenmeliyiz. Afete hazırlıklı olma konusunun bizler için en canlı göstergesi, hayatımızın vazgeçilmez bir kesimi olarak ezberimize almamızdır. Bunu başarabilirsek lakin o vakit bu tıp afetlerdeki kayıplarımızı en aza indirmemiz mümkün olacak ve birbirimize çok daha tesirli dayanak olabileceğiz diye düşünmekteyim” formunda konuştu.

“Antalya’daki binaların durumu değerlendirilmeli”

Her ne kadar 2. derece zelzele bölgesi olsa da Antalya’da bilhassa kent merkezinde ömrünü tamamlamış binaların tedirginlik oluşturduğunu belirten Lider Çandır, “Antalya’daki binaların zelzeleye dayanıklılık durumu değerlendirilmeli, olabilecek bir zelzelede can kaybı olmadan afeti atlatmamız sağlanmalıdır. Bu mevzuda hazırlanacak Zelzele Master Planı yol göstericimiz olacaktır” kelamlarını kullandı.

“Gerekli adımlar atılmalı”

Çandır, yaşanan zelzele felaketinin unutulmayacağını tabir ederek, “Şubat ayı, hepimiz için tanımı imkansız acılarla tarihteki yerini alıyor. Bu yaşadıklarımızı unutmayacağız. Allah, bir daha böylesi acıları milletimize yaşatmasın inşallah. Ancak biz de artık gerekli adımları vaktinde ve yanlışsız bir biçimde atmayı öğrenmeliyiz ve bu hususta çalışmalıyız” dedi.

Meclis’te üyeler, kesimlerine ait değerlendirmelerde bulundu.