Atmosfer Nedir? Atmosferin Katmanları Nelerdir?

Atmosfer Nedir? Dünyanın oksijen kaynağı olan atmosfer dünyayı korumak gibi bir çok göreve sahiptir. Her gezegende atmosfer tabakası olduğu gibi dünyada da atmosfer tabakası mevcuttur. Bu atmosfer tabakası dünyanın etrafını tutunur ve dünyanın hareketine göre onu takip eder. Atmosfer de gazlarının ve asılı parçacıkların yarısı ilk 5 km de bulunur. Yani Troposfer tabakasındadır. Buna ek olarak atmosferin diğer tabakalarınında görevi vardır.

Yazımızda atmosferin ne olduğuna ve yapısında var olan katmanların özelliklerine yer verdik.

İlginizi çekebilir: El Yapımı Ürünlerden Para Kazanma

Atmosfer Nedir? Atmosferin Katmanları Nelerdir?

Atmosfer Nedir?

Sıklıkla haberlerde duyduğumuz atmosfer tabakası canlılar için aslında olmazsa olmazdır. Sizlere daha detaylı bilgi verebilmek için atmosfer nedir? Sorusunun cevabını kalemi aldık.

Atmosfer kelimesi Yunanca atmos: gazlar ve sphaira: küre kelimelerinden meydana gelmektedir. Dünyada var olan yerçekimi dünyanın içerisinde yer alan canlı veya cansız şeyleri yeryüzünde tutmayı sağlar. Bu atmosfer tabakası dünyanın yüzeyine çevreleyerek dünya dışındaki cisimlerin yer çekiminden etkilenmemesini sağlar. Aynı zamanda dünyanın içerisinde yaşamın devam etmesini sağlayan ana unsurlardan bir tanesidir. 

Genel olarak beş katmandan oluşmaktadır. Bu katmanların tamamında genel olarak %78 nitrojen, %21 oksijen ve %1 argon, helyum, neon ve karbondioksit bulunmaktadır.

Dünyayı çevreleyen hava tabakası olan atmos ver diğer gezegenlerde de vardır. Lakin yapısı dünyadaki atmosferden farklıdır. Atmosferin görevleri ise aşağıda listelenmiştir.

• Dünyadaki yaşamın devam etmesi için oksijen kaynağıdır
• İklimleri ve dünyanın sıcaklığını kontrol eder
• Kar ve yağmur gibi yağışlardan sorumludur
• Dünyayı meteorlardan ve kozmik radyasyonlardan korur

Atmosfer Nedir? Atmosferin Katmanları Nelerdir?

Atmosferin Katmanları Nelerdir?

Atmosferin varlığı dünyadaki yaşam için oldukça önemlidir. Atmosferin katmanları yaklaşık olarak 1000 km dır. Bu katmanlar Troposfer, Stratosfer, Mezosfer, Termosfer ve Ekzosferdir. Bu katmanların uzunluğu eşit değildir. Uzunlukları yapısında bulunan kimyasal elementlerin yoğunluğuna göre değişkenlik göstermektedir. Dünyanın yüzeyine en yakın olan Troposferin kimyasal elementi en yüksektir. Dünyanın yüzeyine en uzak olan ekzoslerin ise kimyasal element yoğunluğu oldukça düşüktür.

Gelin hep beraber atmosferin katmanlarının neler olduğuna detaylı bir şekilde göz atalım.

Troposfer

Troposfer yeryüzüne en yakın atmosfer tabakası olarak da bilinir. Bu katman canlıların soluması için gerekli olan havayı içinde tutar. Yani temel olarak atmosferin içerisinde yer alan azot, oksijen ve karbondioksitden oluşmaktadır. Atmosferde bulunan buharın %90’ı bu tabaka da bulunur.

Traposferin uzunluğu yaklaşık olarak 17 kilometredir.

Bu tabaka aynı zamanda iklim olaylarının meydana geldiği atmos ver tabakasıdır. Ek olarak jet rüzgârlarının meydana geldiği atmosfer tabakası da Troposferdir.

Troposfer tabakasında yağmur, kar ve dolu gibi yağışlar, bulutlar, kuşlar, iklim olayları ve azot, oksijen, argon ve karbondioksit gibi gazlar yer alır.

Stratosfer

Stratosfet tabakası güneşten gelen zararlı ışınları tutan atmosfer tabakası olarak da bilinir. Bu tabaka dünyaya en yakın ikinci katmandır. Özellikle bu tabaka da ozon tabakasının da bulunması dünyayı ultraviyole ışınlara karşı koruduğunu gösteriyor. Aynı zamanda ozon gazıda içerisinde bulunur.

Stratosfer tabakası yaklaşık olarak 50 km uzuna sahiptir. Özellikle çok az hava akışının olması ve çok kararlı bir yapıya sahip olması ile bilinir. Bu tabaka aynı zamanda oldukça az miktarda oksijene sahip olduğu için canlıların yaşaması için uygun değildir.

Mezosfer

Mezosfer tabakası atmosferin en soğuk katmanı olarak da bilinmektedir. Bu tabaka ortalama olarak 80 km uzunluğunda‘dır. Mezosfer tabakasının en karakteristik özelliği -100°C civarında soğuk bir tabaka olmasıdır. Lakin bir önceki tabaka olan stratosfer tabakası ile temas halinde olduğu için burada bir ısı alışveriş noktası mevcuttur. Dolayısıyla Mezosfer tabakasının tamamı -100°C değildir.

Mezosfer tabakasında göktaşlarının dünyaya çarpmasını engelleyen yanma olayı gerçekleşir. Buda Mezosfer katmanında yer alan hava direnci sayesinde olur. Bu hava direnci ısı üretir ve yanma işlemini gerçekleştirir.

Termosfer

Termosfet tabakası atmosferin en sıcak katmanı olarak da bilinmektedir. Bu tabaka 500 km uzunluğa sahip olarak atmos ver tabakaları içerisinde en uzun tabakadır. Aynı zamanda Termosfer tabakası sıcak olması ile karakterizedir. Havanın az olduğu bu atmosfer tabakasında güneş radyasyonu kolay bir şekilde emildiği için 1000°C yakın bir sıcakla sahiptir.

Termosfer tabakasının bir diğer ismi de İyonosfer tabakasıdır. Ağırlıklı olarak hidrojen gazından oluşan bu katman yapısında büyük miktarda iyon barındırdığı için bu adı almıştır. 

Aynı zamanda kutup ışıkları olarak da bilinen fenomen de Termosfer katmanında meydana gelir. Geceleri gökyüzünde görülebilen bir dizi parlak ışıkla karakterize edilen kutup ışıkları kuzey yarımkürede Aurora Borealis olarak da bilinmektedir.

Son olarak ise termosfer tabakasında uzay mekikleri ve bazı uydular bu tabakada yer alır.

Ekzosfer

Ekzosfer tabakası dünyadan en uzak atmosfer katmanı olarak bilinir. Bu katman temel olarak içerisinde helyum ve hidrojen gazi bulundurmaktadır. Aynı zamanda haberlerde sıklıkta geçen veri uyduları ve uzay teleskopları da bu katmanda yer alır. Bu tabaka oldukça sıcak olduğu için uyduların ve uzay araçlarının yüksek sıcaklıklara dayanabilen maddelerden yapılması gerekmektedir.

Ekzosfer tabakası uzayda yer alan parçacıkların dünyanın yerçekimine takılmaması için bariyer olarak da düşünülebilir.

Bizi Instagram hesabınızdan takip etmeyi unutmayın.