Çatkı sistemiyle inşa edilen Safranbolu konutları sarsıntıda kaçış imkanı sağlıyor

UNESCO Dünya Miras Listesinde yer alan Karabük’ün Safranbolu ilçesinde bulunan tarihi konutlar çatkı sistemi ile inşa edilmesi özelliğiyle Japonya, Amerika ve başka Avrupa ülkelerinde bilim adamları tarafından örnek olarak gösteriliyor.

18 ve 19. Yüzyıl Türk toplumunun geçmişini, kültürünü ve yaşama biçimi ile teknolojisini yansıtan tarihi Safranbolu Meskenleri yüzyıllar geçmesine karşın özgünlüğünü muhafazaya devam ediyor.

“En yeterli korunan 20 kent” ortasında bulunan kentteki tarihi meskenlerin temeli kayaya ulaşıncaya kadar kazılırken birbirinden bağımsız yapılan kısımları ve ’çatkı’ denilen sistemle inşa edilme özelliği sayesinde zelzele üzere doğal afetlerden etkilenmesi engelleniyor.

Karabük Üniversitesi Başak Cengiz Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Prof.Dr. Aysun Özköse, İhlas Haber Ajansı (İHA) muhabirine yaptığı açıklamada, “Son zelzeleler bize Safranbolu üzere daha sağlıklı kentlere bakmamız gerektiğini hatırlattı” dedi.

“Facia oluşturmaz, kaçış imkanı fazladır”

Çatkı sistemi hakkında bilgi veren Özköse, “Hafif bir sütun cinsiyle yapılmıştır. Ahşap çatkı sistemi rastgele bir yıpranma yahut göçmede daha az insan kaybını sağlar. Facialar oluşturmaz, kaçış imkanı fazladır. Yatay dikey güçlere sağlamdır. Yapının bir noktası ziyan görürse başkasını etkilemez. Ayakta kalır. Yüzlerce ilişki noktası vardır. Bunun en hoş örneği Safranbolu. Bu yalnızca imal sisteminden değil arazinin seçiminden de başlıyor. Büsbütün kayalık tabana oturtuluyor” diye konuştu.

Başta Çankırı ile Safranbolu ve etrafında belli yıllarda meydana gelen sarsıntılarda bu ahşap çatkı sistemiyle yapılan binaların ziyan gördüğünü lakin yıkılmadığını belirten Köse, “Tamamen iskambil kağıdı üzere göçmemiştir. Bu ahşap çatkı sistemini yapan ustaların inançlı bir biçimde yapmasıdır” sözlerini kullandı.

“Depreme dayanıklılığı toplantılarda örnek olarak verilmiştir”

Depremlere karşı Safranbolu’daki sisteminin incelendiğini ve üzerinde çalışıldığını aktaran Özköse şunları söyledi: “Gerek Türkiye’deki üniversiteler tarafından gerekse başta Japonya olmak üzere Amerika ve öbür Avrupa ülkelerindeki bilim adamları bilhassa sarsıntı konusundaki dayanıklılığı bilimsel toplantılarda ve yayınlarda da örnek olarak verilmiştir.”