Elektrik Motoru Nedir | Learn Engineering Youtube

Elektrik enerjisini hareket enerjisine dönüştüren motorlara elektrik motoru denir. Enerji verimlilikleri bir hayli yüksek olan bu motorlar, sanayide ve endüstride hemen hemen her alanda kullanılır. Elektrik motorları iki ana parçadan oluşur. Bunlardan ilki sabit duran Stator, elektrik motorunun iç çapını çevreleyecek şekilde bakır tellerin sıkı ve yoğun olarak sarılı olduğu kısma denir. İkinci parça ise kendi çevresinde dönen Rotor ise dönerek elektrik motoru içerisinde manyetik alan oluşturur ve motorun dönmesini sağlar.

Elektrik Motorunun Çalışma Prensibi

Elektrik motorunun içerisinde iki ana parça olduğundan bahsetmiştik. Stator ve Rotor’un birbiriyle çalışması sonucu ve iletken teller üzerinden geçen akım sonucunda motorun içerisinde bir manyetik etki oluşur. Statorun N kutbundaki iletkenler bir yönde, S kutbu yönünde bir iletken grubu ters yönde oluşur. Ters kutuplarda oluşan bu kuvvet döndürme momenti oluşmasını sağlar ve rotor döner. Alternatif akımlarda kutuplardan geçen akımın yönü değiştiği zaman kutupların yönü de değişir. Bu sebeple motorun yönüde değişir.

elektrikli motorun çalışma prensibi

Elektrik Motoru Çeşitleri

Elektrik motorları fırçalı ve fırçasız olmak üzere ikiye ayrılır.

Fırçasız Motorlar (Brushless Motors)

Fırçasız motorlar fırçalı motorlara göre oldukça kapsamlıdır. Fırçasız  motorlar çalışma prensiplerine göre ikiye ayrılır:

Outrunner, dönme işleminin dış kasada gerçekleşmekte olup, stator bobinlerinin motor içinde sabit bir biçimde kaldığı motor çeşididir. Bu tür motorlar drone, helikopter gibi modellerde kullanılır.

Yazarın Diğer Yazılarını Okumak İçin: Burak Demirezen

Inrunner ise, outrunner motorunun tam tersine bobinler kasada sabit şekilde kalırken, dönme hareketi mıknatısları barındıran rotor da gerçekleşmektedir. Bu tip ise araba ve tekne modellerinde kullanılmaktadır.

Ayrıca fırçasız motorların bir diğer özelliği ise sensöre sahip olmalarıdır. Sensör sayesinde sürücü, rotorun konumunu tespit ederek daha efektif kontrol sağlar.

Fırçalı Motorlar (Brushed Motors)

Fırçalı motorlarda kömür sistemi bulunmaktadır ve kömürlere fırça ismi verilir. Sistemde fırçalar ve mıknatıs sabit bir şekilde, armatür ve akım çevirici manyetik halka içerisindeki rotorun etrafında döner. Fırçalı motorların ömrü fırçasızlara göre daha düşüktür. İçerisinde bulunan fırça bittikçe değişmesi gerekmektedir.

Fırçalı motorlar ile fırçasız motorlar arasında performans farkı bulunmaktadır. Özellikle fırçalı motor ısındıktan sonra performansında kayıp meydana gelir.

Motorların ortak özelliklerinden birisi ise faz yönü ters veya düz bağlanarak motorun hareket yönünün değiştirilebilmesidir.

Son olarak DC motorların çalışma prensibini anlatan videoyu hep beraber izleyelim.

İçerik Yazarı: Burak Demirezen

Karadeniz Teknik Üniversitesi – Enerji Teknolojileri Topluluğu

Mail: [email protected]