ESADEM psikologları anlattı: “Depreme yönelik tasa ile nasıl başa çıkabiliriz?”

Zelzele sonrası vatandaşların yaşadığı travmayı hafifletmek, depremzedelere ellerinden geldiğince dayanak olabilmek için misyon başında olan Eyüpsultan Belediyesi uzman psikologları, zelzele telaşıyla nasıl baş edilebileceğini anlattı.

Eyüpsultan Belediyesi Aile Danışmanlık ve Eğitim Merkezi (ESADEM) sorumlusu Uzman Psikolog Merve Akçil ve Uzman Psikolog Seval Ak Çeştepe; zelzeleye yönelik tasa ile nasıl başa çıkabilir?, Çocuklara zelzelesi nasıl anlatılır? mevzularıyla ilgili kıymetli bilgiler paylaştı.

Bu sıkıntı günlerde her vakit vatandaşların yanında ve dayanağa hazır olduklarını belirten Uzman Psikolog Akçil yaptığı açıklamada, yaşanan bu afetin; çocuk, genç, yaşlı demeden herkesi derinden etkilediğini belirterek, kalıcı ruhsal tesirlerden nasıl korunabilir ? Bununla nasıl başa çıkabilir sorularına karşılık verdi.

“Hepimiz sarsıntıdan korkuyoruz”

Herkesin sarsıntıdan korktuğuna vurgu yapan Akçil şunları söyledi: “Bu dehşet kendimizi koruyabilmemiz ve tehlikeden kaçabilmemiz için bizi harekete geçiren sağlıklı bir his aslında. Sorun, bizi korkutan sarsıntının kendisinden çok sarsıntı sonrası hakkında zihnimizde canlanan senaryolar, mümkün sorunlar ve niyetler. Bu senaryoları önümüze getirdiğimizi fark ettiğimiz anda alıp bir kenara koyarak kendimizi farklı bir işle meşgul etmeye çalışmak, hatta olabildiğince günlük ve rutin işlerimize dönmek hayli yararlı olacaktır. Zira zihin en çok neyle meşgul olursa en çok da onunla ilgili fikir üretir ve davranış geliştirir. Münasebetiyle odak noktamızı değiştirerek aslında hissettiğimiz o tehlikedeyim algısını ve alarm halini biraz sakinleştirmiş oluyoruz. Tedbir almak kıymetli. Olabildiğince elimizde olan ve denetimimiz dahilindeki tüm tedbirleri de almaya çalışacağız.”

“Sosyal medyada filtreleme yapmak gerekiyor”

Sosyal medyada çok hassasiyet içeren manzaraların, bir uzmanın ağzından çıkmışçasına paylaşılan tabirlerin olduğunu belirten Akçil, ” Bu mevzuda da biraz filtreleme yapmak gerekiyor. İnsan beyni zati hayatta kalma iç güdüsüyle tehlikeyi algılamaya, daima en berbata odaklanmaya meyilli hasebiyle maruz kaldığımız şeylerle o felaket senaryolarını beslemiş oluyoruz aslında. Paylaşım yapalım ama hassas içeriklerin ayrıntıları yahut aslı olmayan haberlerle ilgili değil. Hislerimizi kanılarımızı güvendiğimiz ve sevdiğimiz beşerlerle paylaşalım. Araştırmalar da paylaşımda bulunan insanların daha süratli düzgünlük haline döndüklerini gösteriyor. Bu manada dışa dönük olmaya ve kendimizi kapatmamaya dikkat edeceğiz. Uyku sorunları yaşıyor olabilirsiniz. Birinci günlerde bunlar epeyce olağan. Bu nedenle sakinleştirici/yatıştırıcı ilaç kullanımını önermiyoruz. Bu bahiste da baş etme becerilerimize yönelik de kendimize biraz vakit tanımamız gerekiyor. Vücudumuz ve zihnimiz karşılaştığımız imajlarla, fikirlerle daima meşgul halde ve daima bir alarm halinde. Bu alarm halini yatıştırmak için en tesirli prosedür ise nefes ve gevşeme antrenmanları yapmak” dedi.

“Çocuklara zelzele nasıl anlatılmalı?”

Uzman Psikolog Seval Ak Çeştepe de, çocuklarda soyut düşünme 11 yaş dolaylarında başladığı için, daha küçük yaş kümelerinde oyun ve oyuncaklar aracılığıyla sarsıntısı görselleştirerek anlatmamız gerekliliğinin altını çizerek şunları söyledi:

“Çocuklara sarsıntısı anlatırken iki kıymetli noktaya dikkat edilmesi gerekmektedir. Birincisi sarsıntının; sel, yağmur, şimşek üzere doğal bir oluşum olduğu, ikincisi de oluşumdan tedbirler ile korunmanın mümkün olduğu. Görselleştirme yapılırken her türlü oyuncak kullanılabilir. Legolar, maketler hatta yastıklar aracılığıyla bu somutlaştırma süreci yapılabilir. Sarsıntının travmatik tesirlerinden korunmak için; en değerli olan bireyin güvenlik hissinin beslenmesidir. Bu duyguyu beslemek için; çok küçük yaş kümelerinde; sarılmak, kucaklamak, dokunsal temasta bulunmak işe yararken daha büyük yaş kümelerinde ise telkin yoluyla güvenlik hisleri beslenebilir. Ebeveynin kendi his durumunu stabilize etmesi de bu periyotta değer taşımaktadır. Televizyon, internet üzere ayrıntılı bilgi içeriğinin bulunduğu kaynakların kullanımının da bu periyotta sonlandırılması yararlı olacaktır. Rutinler bizim olağan akışımızı takviyeler. Bu sebeple hem biz hem de çocukların zorda olsa rutinlerini bu periyotta aksatmamaya çabalaması gerekmektedir. Şayet çocuk bir formda bu içeriğe maruz kaldıysa; üç basamakla çocuğa yaklaşmak sağlıklı olacaktır. His aynalama yapmak, durumla ilgili sade, açık ve net bir açıklama yapmak, bilgilendirmek ve yönlendirme yapmak. Yani çocuğu rahatlayabileceği kaynaklara aktarmak. Bu noktada çocuğu yönlendirmek için, yardım içerikli faaliyetler yapmasını sağlamak ya da çocukla birlikte aktivite yapmak yararlı olacaktır. Bu süreçte dışa vurumcu teknikler içeren aktivitelerle çocukların duygusal regülasyonları kolaylaştırılabilir. Bunlar fotoğraf yapmak ya da öykü anlatımı olabilir. Buradaki metaforik lisan kullanımı da çocuğun içindeki duyguyu somutlaştırıp, söz etmesini sağlayacaktır. Şayet öykü anlatımı yapılacaksa dikkat edilmesi gereken konu; öykünün sonunun müspet, olumlu bir kapanışla yapılıyor olması. Ergenlik devri çocuklarında ise ailelerin çocuklara yargılayıcı olmayan bir sohbet ortamı sunması ve söz kanalı açması yararlı olacaktır. Birebir vakitte ergen bireyin toplumsal aktivasyonunu canlı tutmak, bu kapsamda onu desteklemek de gerekmektedir.”