Had Cezası Nedir?

İslam Hukuku ile ele alınan had cezası nedir sorusunun karşılığı toplumun hakkı olarak yerine getirilesi gereken cezai müeyyideler bütünüdür. Biraz daha ayrıntıya girilirse Kur’an’da yer almayan özel suçlar olarak tanımlanabilir.

Kur’an’da yer almayan Had cezası toplumun yaşamına kast edilesi, silahlı gasplar ile yol kesme ve geçmiş dönemlerde adlandırılan eşkıyalık suçlarını işleyen kişilerin öldürülmesi, asılarak idam edilmesi, el ve ayaklarının çapraz bir şekilde kesilerek sürgün edilmesi had cezası nedir sorusunun yanıtı olmaktadır.

Tüm cezalarda olduğu gibi had cezası amacı bulunmaktadır. Genel olarak suçun yayılması engellenmeye çalışılmaktadır. Bu aşamada vicdan ve toplum yapısını kurumak ve özel olarak suçu önlemek, suçluyu da te’dip yani terbiye ile ıslah etmek üzerine kurulmuştur. İslama göre şahse ait haklar, cezalar ve cezalandırma devlete bir hak olarak görülmektedir. Aynı zamanda ceza hukukunu fikir alan bir husustan bahsetmek doğru olur. Zira kurallar düzensizliği, haksızlığı, aşırılığı, eşitsizliği ve kişiye olan şahsi düşmanlığı ortadan kaldıran genel esaslara bağlanmıştır.

Had Cezası Nedir? Gerektiren Suçlar Nelerdir?

Osmanlı ile Arapça bir isim olan Had cezası nedir sorusunun yanı ile birlikte merak edilen diğer bir husus had cezaları nelerdir olmaktadır. Böylelikle hadd cezaları şu şekilde sıralanabilir?

• Zina ve iftirası
• Yol kesmek
• Silahlı Gasp
• Eşkıyalık
• Hırsızlık
• Şarap içme, sarhoş olma
• İslam Dinini terk etmek
• Devlete karşı işlenen suçlar

Olarak özetlenebilir. Bu suçları işleyenler için Hadd cezası uygulanmaktadır.

Had Cezası Nedir?

Zina Had Cezası Nedir?

Suç olarak zina yapılması halinde had cezası nedir sorusunun yanıtı sopa cezası olarak kısaca tanımlanabilir. İslam’a göre zina cinsel ilişkidir. İlişkinin fiili ise evli olmayan kişilerin birlikte olmasıdır. Döneminde efendi köle sistemi bulunur. Bu sistemde olmayan kişiler için cinsel ilişki zina olarak tanımlanmaktadır. Bu sebeple sopa dayağı ile ceza söz konusu olmaktadır. Suç ve cezası Kur’an’da geçmektedir. Zira Nür Suresinin ikinci ayetinde zina suçu ile ilgili ayrıntı bulunur. Zinaya karışan kadın ve erkeğe 100 değnek sopa vurulması buyrulmuştur. İki tarafında arzusuyla yapılan suç ile ceza bu şekildedir. Ancak kadının isteği dışında bir ırza geçme söz konusu olursa kadına ceza verilmemektedir. Kadınların bu suçu işlemesi sonrası ıslah edilene kadar evinde hapis edilmesi gerekirdi.

Değnek ile sopa cezasında belli şartlar söz konusudur. Bu aşamada değnek ile cezada belli hususlara dikkat edilmekteydi. Zira ceza kadının işkence ile etinin çürütülmesi için değil ıslah edilmesi için vurulmaktadır. Bu sebeple değnek parmak kalınlığında olmaktadır. Düz ve bucaksız değneği vuran kimsenin elini omuz hizasına kaldırması esastır. Daha yükseğe kaldırarak şiddetli vurmak yasaktı. Aynı zamanda vurulan yerler çıplak bedene olmadığı gibi, karın boşluğu gibi nazik yerlere vurulmaması esas alınmaktaydı. Hatta değnek aynı yere vurulmama üzerine kuruluydu.

Zina iftirası suçu işlendiğinde yaptırımı ise çok ağır olmaktadır. Zira İslam dinine göre zina haramdır ve İslam namusa ayrı önem göstermektedir. Bu sebeple zina suçu için bir kişiye iffetsizlik isnad edilmesi büyük günahtır. Bu nedenle ağır ceza gerektiren husustur. İffetsizliğin önüne geçmek için ispatı güçlendirilen bir İslam hukukundan bahsetmek mümkündür. Burada özellikle şahit aranırken, şahitlerin erkek olması esastır. Hatta dört şahit olması gerekir.

Şahitler zina suçunda gördüklerini ikrar eder. Burada hakim suçu reddettikçe şahidin ikrar etmesi gerekir. Yoksa ispat haline geçmez. Burada zinayı iftira atıp ispat edemeyenler için suç 80 sopa değnek ile vurulmasıdır. Zina iftirası köle için yapılmışsa sopa cezası 40 olmaktadır.

Şarap İçme Cezası

İçinde alkol bulunan şarap ve diğer içeceklerin tüketilmesi, bu sayede sarhoş olunması haddi şirb ya ada haddi kesir denilmektedir. Bu suç Kur’an’da bulunmasına rağmen ceza yoktur. Şarap ve alkollü içecek tüketmenin cezası ise 80 sopadır. Suçun ispatı için iki erkek görgü tanığı aranır. Aynı zamanda alkollü içki içmenin suç olduğunu bilmeyenler için bu ceza verilmemektedir.

Had Cezası Nedir?

Hırsızlık Suçu

Had cezası nedir sorularından birinin oluşmasında da hırsızlık suçu etkilidir. Hadd-i Sirkat olarak tanımlanmaktadır. Başkasına ait bir malı alma, mülke edinme hırsızlık olarak tanımlanır. İslam hukukunda iki hırsızlık bulunur. Biri adi suçtur ve Hadd cezasını gerektirmektedir. Diğeri ise büyük hırsızlık sonucu tazir cezasını gerektirmektedir. Burada çalınan eşyanın ya da mülkün iadesi ile cezanın düşmesidir. Ancak iade olmazsa tazminat ödemesi yapılır. Hırsızlık ile Hadd cezası uygulamasında ilk olarak sağ el kesilmektedir. Burada suçu işleyenin iki eli kesilerek hayatı ile ihtiyaçlarının görülmesinden mahkum edilmemektedir. Ancak eli kesilmesine rağmen yine hırsızlık yaparsa kişi ıslah oluncaya kadar hapis cezası ile karşı karşıya kalır. Hırsız ceza öncesi tevbe etse dahi malın sahibince affedilmediği sürece had cezası devam eder. Ancak mal sahibi affederse had cezası düşer.

Yol Kesme (Kat’ül Tarik) Suçu

Had cezası nedir sorusu ile uygulanmasında suçlardan biri yol kesmedir. Büyük hırsızlık olarak görülür. Bu sebeple işlenmesinde farklı yollar söz konusu olabilir. Tarik yol kesenlere denilmektedir. Eşkıya olarak görülürler ve dağda, bayırda, yolda silahlı olarak hareket ederek yol kesip, gasp yapmaktadırlar. Bu aşamada yol kesme suçu had cezası nedir sorusuna vereceğimiz yanıtlardan biri olmaktadır. Eşkıyaların bazıları cana dokunurken bazıları sadece malları gasp etmektedir. Burada hem gasp yapıp, hem insan canına kıyarsa suçu ağırlaşır. İki suçu birden işleyenler asılarak idam edilir. Bazıları süngü ile bıçaklanmaktadır. Eşkıyalık yapanlar ayrıca öldürüldükten sonra cesetleri teşhir edilmektedir. Burada suçu işleyenlerin el ve ayaklarının kesilmesi de haizdir. Eşkıyalık yapanlar soygun yapmaz, ırza geçmez ve kişinin canına kıymazlarsa hapsedilir.

İslam Dininin Terk Edilmesi, Başka Dine Geçmesi

Kişinin İslam dinini terk eylemesine irtidat ya da ridde denilmektedir. Din değiştiren kişiye önce doğru yol gösterilerek İslam dini anlatılır. Böylelikle yeniden Müslüman olması istenilir. Hatta kişiye düşünme zamanı verilir. Ancak bu suçu işleyenler için Kur’an’da kişi erkekse öldürülmektedir. Kadın ise hapsedilmektedir. Bu suç ile kişinin cezalandırılabilmesi için akıl sağlığının yerinde olması gerekir. Had cezası nedir sorusu ile cezalardan biri olan İslam dininin terk edilmesinde kişinin doğruları görmesi için eğitim verilmesi ve yeniden İslam dininin temelleri üzerine dönmesi esas alınmaktadır.

Devlete Karşı İşlenen Suçlar

Her dönemde olduğu gibi geçmişte de devlete karşı işlenen suçlar söz konusudur. Özellikle devlet başkanına karşı baş kaldırmak her zaman karşılaşılan hususlardan biridir. Başkanı devirmek, yasal düzeni değiştirmek, başka bir devlet kurmak suçuna baği denilmektedir. Devlete karşı işlenen suçlar bu sebeple had cezası olarak görülmektedir. İsyan ile işlenen suç eşkıyalık ve yol kesme suçuyla aynı suçtan görülmektedir. Siyasi suç olarak özetlenebilir. Devlete karşı ayaklananlar önce uyarılmaktadır. Sonra ise savaşılır. Kaçanlar kovalanmadığı gibi, yaralı ve esirler öldürülmez. Mallarına el konulmaz. Devlete karşı işlenen suçlar ile yapılan savaşın nedeni onları yok etmek değildir. Onları yola getirmektir.

Had Cezası Uygulaması Nedir?

Cezanın temel sıra taşı suç işleyenlerin asılarak öldürülmesi, eli el ayaklarının çapraz şekilde kesilerek sürgün edilmesi ile uygulanır. Uygulamanın temel sebebi ise eşkıyalıktır. Osmanlı döneminde özellikle eşkıyalık yapanlar, yol kesenler, silahla gasp yapanlar had cezası uygulaması ile cezalandırılmaktadır.

Kur’an’da belirtilen değişmez cezaların tümüne Hadd denilmektedir. Aynı zamanda Allah’a karşı işlenen suçlar için aynı tanım yapılmaktadır. Allah’a karşı yapılıyor olması nedeniyle ceza değiştirilemez. Zira Allah’ın hakkına karşı işlenen suçlar cezalandırılmaktadır. Burada zina, hırsızlık, şarap içmek ve sarhoş olmak hatta İslam dinini terk etmek hadd suçuyla tanımlanmaktadır.

Çok ağır müeyyideleri bulunan Hadd cezasının uygulanmasında en önemli husus ise hakim karşısında suçun ispat edilmesi gerektiğidir. Burada şahitlik ön plana çıkar. Zira bir şahit suçun ispatlanması için yemez. Aynı zamanda şahitlerin erkek olması gerekir. Örnekle açıklanacak olursa zina suçunun işlenmesinin ispatı için en az dört erkek şahit olması gerekir. Suçun işlenmesi ile suçlu hakkında en küçük bir şüphe suçun uygulanmasını ortadan kaldırmaktadır. Öyle ki hadd cezası çok ağır bir ceza olmaktadır.

Had Cezası Nedir?

Had Cezası Ne Kadar?

Osmanlı İmparatorluğu döneminde Hadd cezasının tanımı ve uygulaması eksiksiz olarak hakkıyla yapılmıştır. Burada suçun ispatı en önemli husus olurken zina iftiralarında (kazif) ve hırsızlık (sirkat) suçunda ceza için özellikle şikayet edilmesi esas alınmaktadır. Şikayet olmaması halinde günümüzdeki gibi bazı suçlar için kamu davası açılmaz. Özellikle zina için dört erkek şahit hazır olmadığı takdirde ceza uygulaması yapılamaz. Bu aşamada hırsızlıkta ise suç ile ceza öncesi çalınan şeylerin iade edilesi kişiyi cezadan kurtarmaktadır. Yol kesmek, silahla gasp suçunda ise suçlu yakalanmadan önce tevbe edebilir. Bu aşamada tevbe eden suçlu veya suçlular için işlenen suç adi sayılmaktadır. Böylelikle ceza affetmek mümkün olan diğer bir husus olmaktadır.

Had ve Kısas Ne Demek?

İslam dininde suçlar üç farklı şekilde değerlendirilmektedir. Buna göre Had cezası Allah’a karşı işlenenlerdir. Bu suçlar Kur’an’da ve hadislerle sabit olarak belirtilmektedir. Kısas ise suç ile birlikte Kur’an ve  sünnetler ile belirlenmektedir. Diğer suç kategorisi ise tazir olarak belirtilir. Bunların cezası Kur’an’da ve hadislerde belirtilmemiştir. Ancak hükmü verecek, suçu verecek olan hakim, hükümdar ya da kadının takdirine bırakılmış suçlar olarak tanımlanır.

Kısas cinayetle bağlantılı olarak bir nevi ödeşme olarak görülebilir. Bu aşamada adam öldürme, yaralama, sakat bırakma, bir uzvunun yok edilmesi suçları kısas ile cezalandırılmasıdır. Yani kısas cana verilen ve uzva karış olmak üzere iki kategoride yer almaktadır. Bu cezanın uygulanmasında ise kişinin bilerek ve kasten isteyerek işlemesi gerekir. Bunun yanında ergin olması, mümeyyiz olması aranılan şartlardandır. Ayrıca öldürülen kişinin hayatı şeriatça korunuyor olması gerekmektedir. Hatta öldüren kişinin kölesi, füru olmaması gerekmektedir.

Bilerek kasten adam öldüren kişiye kısas cezası uygulanmaktadır. Suç cana karşı yapılmasıdır. Suçun işlenmesinde ve cana yapılan kastın saptanmasında ölçüler söz konusu olur. Burada kullanılan araç böylelikle önem kazanmaktadır. Yaralama ya da öldürmede kullanılan kılıç, bıçak gibi kesici maddeler ile ok, mızrak, taş, sivriltilmiş ağaç silah aleti olarak görülmektedir. Yakarak öldürülmesi kasten olarak görülürken döverken öldürmek ise kasıt benzerine giren suçlardan olmaktadır.

Ölümle biten suçlarda kısas cezası istenmeyebilir. Bu gibi durumlarda ise kısasın mal olarak verilmesi gündeme gelmektedir. Buna da diyet denir. Diyeti ödenmesi halinde suç cezası çekilmiş olur. Günümüzde diyet için tazminat para cezası diyebiliriz. Burada ise kısası isteyen kişinin bu talebinden vazgeçmesi ve karşılığında diyet almak istemesi olur. Burada kısas cezasını gerektirecek fiilin yanlışlıkla işlenmesi halinde kanunu koyanlar ve cezayı verecek olan kişilerce belirlenen oranlarda para verilmesi diyet olarak cezanın kaldırılması anlamına gelmektedir.

Kadın ve erkek diyetleri arasında da farklar bulunmaktadır. Kadın erkeğin yarısıdır. Bu sebeple kadın diyeti de yarısı kadardır. Burada diyet ile verilmesi gereken para taksitle ödenebilmektedir. Cezalarda üç yıl üç taksit seçeneği söz konusu olur. Öldürülen köle olması halinde diyet olmaz. Kıymet tazmini gerektirir. Bu tür düşünce İslam döneminde de devam etmiştir.

Had Cezası Nedir?

Had ve Tazir Cezası Nedir?

Tazir kelimesi ıslah etmektir. Sözlük anlamı ıslah ile terbiye olarak tanımlanır. İslam Ceza Hukukunda üç farklı kategoriden bahsedilir. Bu kategorilerden biri olan Tazir cezası Kur’an’da ve Hadislerde yer almaz. Ancak cezası veren kimse hükümdardır. Ya da hakimdir. Bununla birlikte cezayı veren kadınlar olabilir. Tazir cezasının verilmesinde önemli olan husus suçu işleyeni ıslah etmektir.

Tazir kelimesinin anlamı reddetmek, yasaklamak, cezalandırmak, terbiye etmek olarak tanımlanmaktadır. Bu aşamada devlete karşı işlenen suçlar için tazir cezası ön plana çıkmaktadır. Zira bu suçlar taziren cezalandırılanlar arasına girer. Bu sebeple hükümdara bağlı olarak hakim ve vülatı ceraimler yani memurlar suçluları cezalandırma hakkına sahiptir.

Had Cezaları Nelerdir?

Cezanın uygulanmasında önemli hususlar hadd cezalarının işlenmiş olmasıdır. Had cezası gerektiren suçlar ile bu suçların ispat edilmesi halinde iki uygulama söz konusudur. Bunlardan biri idamdır. Asarak idam edilmesi esastır. Bununla birlikte sürgünü gönderilmek söz konusudur. Ancak sürgün öncesi el ve bacakları çapraz şekilde kesilmektedir. Zina suçu işleyenlerin ise değnek ile dövülmesi esas alınmıştır. Bu aşamada kadının suçu yoksa ceza verilmez. Ancak iki taraflı olarak isteğe bağlı zina suçunun işlemesi kadın ve erkeğin 100 değnek ile cezalandırılması ile sonuçlanır. Hırsızlık suçu işleyenlerde ise zina suçunda olduğu gibi şikâyet söz konusu olması gerekir. Bu suçlar için şikayet kadar ispat edilmesi de önemlidir. Hırsızlık suçunda çalınan eşyanın iade edilmesi suça karşı cezanın uygulanmasının önüne geçmektedir.

İslam dini ili hukukunun ana kaynağı Kur’an ve sünnetlerdir. Bu aşamada verilen cezaların kaynağı da Kur’an ve sünnet olmaktadır. Geçmişte yaşanılan suçlar ile günlük hayatta uygulamalar için hukiken yorumları ve ayrıntıları ve problemleri çözmeye çalışılırken ana kaynak olarak Kur’an alınmıştır. Böylelikle Kur’an, Sünnet ve İslam hukukçularının  içtihadlari ilsem ceza hukukunun yapısını oluşturmaktadır. İslam hukukunda korunması gereken beş ana temel vardır.Bunlar Din, can, akıl, ırz ve malların korunması olarak ele alınmaktadır.

Had Cezası Nedir?

İslam dininde ceza vermenin en önemli nedeni suçun yayılmasını önlemektir. Suçun önlenmesinde ise terbiye ile ıslah ön plana çıkmaktadır. İslam dini ile suçların önlenmesi ve ıslah edilmesi devlete ait bir hak olarak görülmektedir. Bu sayede toplumda ortaya konulan düzensizlikler önlenirken, haksızlıklar giderilmiş, eşitsizlikler ile şahsi düşmanlıkların kaldırılması amaçlanmıştır. Bu sayede bu amaçlara ulaşıldığının da doğru olduğunu belirtmek gerekir.

İslam Hukukunda Adalet ve Hakkaniyet

İslam hukukunda hükümler kesindir. Açık ve belirli olmaktadır. Bu hususlar ilke olarak görülmüştür ve suçluya yararı olmayan ilkelerden ayrılınmamaktadır. Yasak olarak belirlenen eylemler ile cezalarının kanuni prensipleri ile hukuk alanında egemen olması adaleti sağlamaktadır.

İslam hukukunda kanunsuz suç bulunmadığı gibi cezası da olmaz. Cezaların verilebilmesi için kanun en önemli husustur. Zira bu husus halen günümüzde devam etmektedir. Kanun ile kıyas, örf ve adet ceza hukukunda yer edinememiştir. Kanunda belirtilen suçlar işlenmediği sürece cezai işlem gerektirecek husus ortaya çıkmamaktadır. Bu aşamada denge ön plana çıkmaktadır. Suç ve ceza dengesi İslam ceza hususunda ortaya çıkar. İslam dini ve hukukuna göre verilecek ceza zaruri olmaktadır. Bu sebeple ölçülü olarak cezalar ortaya konulmuştur. Kur’an’da belirtildiği gibi kütlüğün karşılığına denk gelen bir kötülük ile ceza söz konusudur. Burada en ağır ceza tecavüzler içindir. Verilecek ceza misliyle en ağır haliyle verilmesidir.

İslam hukukunda diğer bir husus ise Cezalandırmalarda hakkaniyet ve adaletin sağlanmasıdır. Davranışlar ile hükmün kurulmasında adaletin sağlanması, doğru olunması, hakka göre hüküm verilmesi gerekir. Bu sayede ortaya konulan dengeden bahsetmek mümkündür. Zira Kur’an’a göre adaletin ölçüsü hakkaniyet olmaktadır. Allah’ın adaleti iyiliği emretmektedir. Burada hukuken yapılan tüm muameleler adalet prensibi ile hareket etmektedir. Zulüm işlemek günahtır. Haksızlık ise zulüm getirmektedir. Had cezası nedir sorusu aynı zamanda hadd cezası olarak belirtilmektedir.