JMO Lideri Çeltik: “deprem öldürmez, bina öldürür” telaffuzuna tenkit

Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) Antalya Şube Lideri Bayram Ali Çeltik, ’deprem öldürmez, bina öldürür” telaffuzunun eksik olduğunu belirterek, “Yanlış yer seçimi, çürük tabanlar ve binada öldürür. Yararlı olan ise hakikat tabana gerçek bina ve yanlışsız kontroldür. Bizi üzen ve korkutan ve bu tablonun değişmeyecek olmasıdır. Birebir şeyleri yaparak yanlışsız sonuç beklemek mümkün değildir” dedi.

Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) Antalya Şube Lideri Bayram Ali Çeltik, Kahramanmaraş merkezli 11 vilayette tesirli olan büyük zelzeleler hakkında açıklamalarda bulundu.

Bilim insanlarının beklediğinin çok üstünde bir sarsıntının olduğunu kaydeden Çeltik, bundan sonra can ve mal kayıplarını en aza indirecek çalışmalar ve öngörülerde bulunulmalı, çok önemli formda denetim ile kontrol yapılması gerektiğine dikkat çekti.

Süregelen telaffuzların değiştirilmesi gerektiğinin altını çizen Çeltik, “Doğru telaffuzlar kullanmalıyız, telaffuzlar bizi aksiyonlara dönüştürüyor. ’Deprem öldürmez, bina öldürür” mutlaka eksik bir telaffuz. 1940’taki gazete manşetleriyle, bugün ortasında fark yok. Hala yanlış binalar ve müteahhitlerden bahsediliyor. Bu söyleme devam edersek, tabiatla inatlaşmaya geçiyor. Şöyle algılanıyor, o vakit taşıyışı sistemleri değiştirelim beşerler ölmez diyorsunuz. 1940,1950,1970,1971,1972,1999,2023’de hala beşerler binaların içinde ölüyorlar. Sarsıntı bölgesinde incelemelerde bulunduk, bir çok bina 2000 yılı sonrasında yapılmış. Binalar öldürüyor. Ancak sınırının 50 ile 500 metre uzaklıkta camı bile kırılmayan gecekondular gördük. Mühendislik, yapı kontrol hizmeti almayan binalarda cam kırığı bile yok” diye konuştu.

“Bina yer alakasında önemli sorun var”

Bu noktada fay çizgilerine uzak bölgelerde konutların yapılması gerektiğine vurgu yapan Çeltik, “Fayda, yanlış yer seçimi, sıvılaşma sorunu, binalar, statik kusurlarda insanları öldürüyor. Telaffuzlarımız hakikat yere, gerçek bina ve hakikat kontrol yapılması gerekir. Bu sorunların ekseriyetinin yanlış yer seçiminden kaynaklandığını gördük. Adana’da sarsıntıdan 200 kilometre uzaklıkta 14 katlı bir bina yıkılmış. Etrafında emsal ve tıpkı büyüklükte binalar var yıkılmamış. Bina yer bağlantısında önemli sorunlar var. Tekrar Adana’da tıpkı iki binadan biri bıçakla kesilmiş üzere ortadan ikiye ayrılmış. Yarısı duruyor, yarısı yıkılmış. Burada katiyetle tabanda bir sorun var. Binaların temel sistemleri tıpkı üniteye oturtulmalıdır ki temel birebir anda çalışsın. Şayet temelin yarısı doğal, yarısı dolguya oturuşa bina yanlışsız çalışmaz ve yıkılır” tabirlerini kullandı.

“Yanlış yer ”

Kahramanmaraş bölgesinde Göksun ilçesi dahil yamaç ve dağlık alanlardaki yapıların ziyan görmediğini tabir eden Çeltik, “ Dağdadır fakat yakınından fay çizgisi geçiyordur o öteki. Bizim birinci tespitimizi ülkemizde bina yerleşiminde yanlış taban kullanıyoruz. Geçmişte beşerler her vakit dağlara ve yamaçlara gerçek yerleşmişleri ovaları boş bırakmışlardır. Biz bugün ısrarla ovalara yerleşmeye devam ediyoruz. Bina öldürür, eksik söylemdir. Yanlış yer seçimi, çürük tabanlar ve binada öldürür. Gerçek olan ise gerçek yere hakikat bina ve hakikat kontroldür. Bizi üzen ve korkutan ve bu tablonun değişmeyecek olmasıdır. Tıpkı şeyleri yaparak hakikat sonuç beklemek mümkün değildir. Artık bir şeyleri değiştirme vakti geldi” dedi.

Çeltik,2020 yılında bölgedeki fay üzerindeki bölgedeki vilayet ve ilçe bürokratlarına uyarıcı yazılar göndermelerine karşın çok az kişinin geri dönüş yaptığını hatırlattı.

“Yapıların yüzde 80’i düzelecektir”

Artık yapılan kentleşmeyi kaldırma ve değiştirmenin mümkün görünmediğine değinen Çeltik, “ Ülke olarak bugün kolumuzun biri kırıldı. Beklenen büyük zelzeleler var. Bunlar için önemli maliyetler gerekiyor. Dönüşümler artık çok kolay değil. Lakin süratli biçimde şunu yapabiliriz. Yeni yerleşim alanlarını yaparken, hakikat yer seçimi kıymetli zira bugün binlerce ruhsat alınmaya devam ediyor. Bugün sarsıntı oldu ancak başka taraftan beşerler beton dökmeye devam ediyor. İnşaat dalı devam ediyor lakin bu binalarda önemli sorunlar var. Geçmişi dönüştürelim fakat yarınımızı kurtarmak için bugünden gerekli tedbirler alınabilir. Birkaç yönetmelik değişikliğiyle önümüzdeki periyodun yapılarının yüzde 80’i çok daha güçlü olacaktır. Bugün yapmayacaksak pekala ne zaman” sözlerine yer verdi.