Manisa fayı endişelendiriyor

Manisa’nın Spil Dağı etekleri boyunca pek çok yerleşim yeri, kamu binaları ve hastanelerin altından geçen “Manisa Fayı”nın yaklaşık 170 yıldır büyük bir aktivite göstermemesi telaşa neden olurken, Manisa Jeoloji Mühendisleri Odası Lideri Bülent Bayraktar, 130 kilometrelik fayla ilgili tüm paydaşlarca çalışma yapılması gerektiğini söyledi.

Manisa’nın Spil Dağı eteklerinde yer alan Manisa Organize Sanayi Bölgesi Gürle mevkii yakınlarından başlayan Manisa fayı dağ hizası boyunca pek çok yerleşim yeri, kamu binası ile hastanelerin de altından geçerek, 130 kilometrelik bir sınır boyunca uzanıyor. Manisa’dan Turgutlu ilçesine kadar uzanan fay çizgisi, İzmir’in Kemalpaşa ilçesinden gelen fay kırığıyla çakışarak, Manisa’nın Salihli, Alaşehir ve Sarıgöl ilçelerindeki yerleşim alanlarını tehdit ediyor.

Tarih boyunca 7 ila 8 büyüklüğündeki zelzeleler üreten Manisa fayı ile ilgili Manisa Jeoloji Mühendisleri Odası da ikazlarda bulundu. Vilayet ve ilçe belediyeleri tarafından geçmiş yıllarda yeni açılan imar alanlarında jeolojik-jeoteknik çalışmaların yapıldığını söyleyen Manisa Jeoloji Mühendisleri Odası Lideri Bülent Bayraktar, bu çalışmaların yine ele alınarak raporlanıp projelendirilmesi gerektiğini hatırlattı.

“Yaklaşık 170 yıldır rastgele bir aktivite gözlenmedi”

Manisa fayı olarak isimlendirilen fay çizgisinin tehlikeli bir fay sınırı olduğuna vurgu yapan Lider Bayraktar, “Manisa fayı olarak isimlendirilmiş ve işaretlendirilmiş büyük bir fayımız mevcut. Manisa’nın Spil Dağı eteklerinde Manisa Organize Sanayi Bölgesinden başlayarak Keçiliköy, Uncubozköy ve o hizada Turgutlu’ya kadar uzanan uzun ve tehlikeli bir fay. Daha evvelki bilim insanları bu hususla ilgili çalışmalar yürütmüş kıymetli bir kırığımız. 130 kilometre uzunluğunda olan kireç taşlarında oluşmuş tehlikeli bir fay. Yaklaşık 170 yıldır rastgele bir aktivite gözlenmedi. Tarihte daha evvel 7 ila 8 şiddetinde zelzeleler üretmiş. Demek ki bu potansiyelde zelzele şiddeti oluşturabilir” dedi.

“Acilen çalışma yapılması gerekiyor”

Belediye arşivlerinden mevcut yerleşim yerleriyle ilgili jeolojik çalışmaların çıkarılarak tekrar raporlanması ve projelendirilmesi gerektiğine vurgu yapan Bayraktar, “2000’li yıllardan itibaren her vilayet ve ilçe belediyeleri imar planına temel jeolojik-jeoteknik çalışmalarını yaptı. Her bölgede, kimi özel ve kamu alanlarında vilayet bazında ilçe bazında bu çalışmalar yapıldı. Benim teklifim bunların şu an belediyelerde çalışan jeoloji, jeofizik, inşaat mühendisi arkadaşlarımız var. Kent plancılarımız ve mimarlar var. Öncelikle bunların tüm belediyelerdeki arşivlerinden bu hususla ilgili parsel bazında taban etütleri, imar planına temel jeolojik etüt raporlarının ivedilikle toplanıp bir bütünlük halinde toplanıp raporlanması ve projelendirilmesi gerekiyor. Bu belirlendikten sonra en azından bundan sonraki yerleşim alanlarında yeni yer seçimlerinde bunların ne kadar kıymetli olduğu ortaya konabilir” sözlerini kullandı.

“Projelerde sorun yok, uygulamada sıkıntılar olabilir”

Yapı kontrol yönetmeliğinin tüm Türkiye’de 2011 yılında yürürlüğe girdiğine dikkat çeken Bayraktar, Manisa’da da proje bazında sıkıntılar gözükmediği lakin 2011 yılı öncesi yapılarda uygulamada sıkıntıların olabileceğini söyledi. Bayraktar, “Bataklık diye çok fazla nitelendirmiyoruz. Spil Dağı eteğindeki eğimin yüksek olduğu bölgelerde yamaç molozu dediğimiz daha sıkı daha sağlam tabanlarımız olduğu biliniyor. Natürel ki ovaya daha düzlüğe inildikçe burada tabanın daha gevşek ünitelerden oluştuğu tespit ediliyor. Bu bataklık olarak nitelendirilemez. Her parselde farklı ünitelerle karşılaşabiliyoruz. Teknolojimiz buna her türlü elverişli, bu yer etütlerinin maksadı nerenin daha sağlam, nerenin daha gevşek bölgelere ayırabilmek. Büyükşehir belediyesi de ilçe belediyeleri de imar planına temel jeolojik etütler yaptırdılar. Bu yapılaşmaya gidilmeden evvel bu projeler hepsi ellerinde var. Haritalarda bunların tespit edilip uygun alan, tedbirli alan, uygun olmayan alan üzere bölgelere ayrılarak ayrıntılı haritalandırıldı. Bu bölgelerde tedbirli alan demekle yapılaşmaya gidilmeyecek diye bir şey yoktur. Tedbirli alan hazırlanan jeoteknik raporlarda tedbirleri zati belirlenmiştir. Burada bir inşaat yapılırken ne üzere tedbirler alınması gerekiyor. Yer taşıma kapasitesinden kaynaklanabilecek meseleler, sıvılaşmayla ilgili kaynaklanabilecek problemler, yer altı su düzeyi, şişme oturma üzere olayların yerinde incelendiğinden ötürü bölgelere ayrılmıştır. İnşaat evresinde yer etütleri, imar planı raporları incelenir ve inşaat mühendisi arkadaşlar statik projelerini yer etüdündeki bilgilere nazaran hazırlarla binalar da oluşur. Yapı kontrol sistemi geldiği tarihten itibaren proje üzerinde çok büyük aksilikler görmüyoruz. Uygulamada sıkıntılar olabileceğini düşünüyoruz. Yapı kontrol yönetmeliği Manisa’ya ve Türkiye geneline 2011 yılında geldi. 2000 yılında 8 ve ya 9 vilayette pilot olarak 10 yıl denendi. Manisa’ya 2011 yılında geldi ve başladı. 2000 yılında yoktu. 2011 yılında yapı kontrol yönetmeliği tüm Türkiye’ye başladığında bunun hazırlığı uygulamadaki problemlerin çözülmesiyle bir arada yaklaşık 10 yıldır etkin olarak uygulanıyor. Bu tarihten sonraki yapılan çalışmalarda yapı kontroller hassas formda davranıp projeleri sonuna kadar takip ettiler. Lakin bundan öncesinde bu çeşit bir çalışma ve uygulama yalnızca belediyelerin, kamu binalarında da kamu işçisinin teknik elemanları nezaretinde oluyordu” dedi.

“Ovalık tabanlar daha sorunlu”

Manisa’da ovada kurulan yerleşimlerin kayalık yere kurulan yerleşimlerden daha problemli olduğuna dikkat çeken Lider Bayraktar, “Manisa fayı Turgutlu’da bitip Kemalpaşa’dan gelen fayla çakıştıktan sonra buradan Salihli, Alaşehir ve Sarıgöl istikametine yanlışsız devam ediyor. Orada da tali faylar ve aksilikler var. Alaşehir de dağ yamacındadır lakin birebir Manisa üzere yerleşim ovaya gerçek iner. Sarıgöl büsbütün bizim alüvyon diye bahsettiğimiz ovaya şurası. Kula, Demirci, Gördes ve Soma üzere yerler biraz daha yüksek daha kayalık daha sağlam tabanlarda kurulduğu için avantajları vardır. Fakat ovada ziraî alanlarda yapılaşma var. Saruhanlı’da da yerleşim ne kadar eski ovaya yakınsa o kadar tabanımız sorunlu” sözlerini kullandı.