Prof. Dr. Osman Bektaş: “Depremin yıkıcılığı yalnızca sarsıntının büyüklüğüne bağlı değil, yerin özelliğine de bağlıdır”

Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, Kahramanmaraş merkezli zelzelenin akabinde dikkatleri Doğu Karadeniz Bölgesine çekerek “Trabzon, Doğu Karadeniz kıyısı boyunca uzanan bir vilayet. Kıyımız gevşek kum, çakıldan oluşuyor. Bu tıp yapılar tabanın yapıları sarsıntısı büyütme özelliğine sahiptir” dedi.

Depremin yıkıcılığı yalnızca sarsıntının büyüklüğüne bağlı olmadığını kaydeden Bektaş, “Trabzon 1960 yılından beri var olan eski zelzele tehlikesi haritasına nazaran dördünce derece zelzele diye bilinir halk bu algıyla burada zelzele olmaz mantığıyla yaşar. 500 kilometre güneydeki bir sarsıntı Trabzon’u dahi etkiledi. Trabzon’u niye bu kadar fazla etkiledi yahut Rize’yi etkiledi bilhassa Trabzon ve etrafının jeoloji özelliğine bağlı. Trabzon, Doğu Karadeniz kıyısı boyunca uzanan bir vilayet. Kıyımız gevşek kum, çakıldan oluşuyor. Bu çeşit yapılar yerin yapıları zelzelesi büyütme özelliğine sahiptir. Yani zelzele yıkıcılığı yalnızca zelzelenin büyüklüğüne bağlı değildir yerin özelliğine bağlıdır” diye konuştu.

“Depremi olduğundan çok daha fazla hissettirir”

Trabzon’un gerek jeolojik yapısı gerek hitolojisi dolgusu, kıyı kumları olan sarsıntısı olduğundan çok daha fazla hissettirdiğini belirten Bektaş, “Trabzon’un bir özelliği daha var Trabzon bir graben yani iki fayın çökmesiyle oluşmuş bir jeolojik yapıdır. Bu çeşit yapılara giren sarsıntı dalgaları kolay kolay buradan çıkamaz ve var olan sarsıntısı daha fazla hissetmemize daha fazla yaşamamıza sebebiyet verir. Trabzon’un gerek jeolojik yapısı gerek hitolojisi dolgusu kıyı kumları plaj özellikleri olabilecek olan zelzelesi olduğundan çok daha fazla hissettirir. Bizim denize bakan yamaçlarımız bütünüyle heyelan bölgesidir. Sarsıntının ikincil özelliği bu heyelan alanlarını tetikleyebilir ve olduğu üzere yamaçlardaki çok katlı binaları denize sürükler. Bu sarsıntılar bize bilimsel datalardan daha çok ikaz eden tabiatın ikaz sesi diyelim. Bilim adamlarının söylediklerini uygulayıcılar pek dikkate almayabilir ancak tabiatın sesini herkes dinliyor ona nazaran tedbir alınıyor” formunda konuştu.

Trabzon’un zelzeleye karşı yapı stoku ne durumdadır?

Depreme karşı neler yapılması gerektiği konusunda bilgi veren Bektaş, “ ’Trabzon’da sarsıntıya hazır mıyız?’ diye evvel Valimiz, belediye liderlerimiz bunu tekrar bir daha sorgulaması gerekir. Biz nitekim sarsıntıya hazır mıyız? Bilhassa Trabzon’un zelzeleye karşı yapı stoku ne durumdadır? Yapı stokumuz bugünkü AFAD’ın vermiş olduğu resmi zelzele tehlikesi normlarına standartlarına uygun mudur? Neresi uygundur, neresi uygun değildir? AFAD’ın hazırladığı vilayetlerdeki doğal afet riskini azaltma çalışmasına nazaran belediye liderimiz valimiz şunu diyebilir mi? 6.6’lık bir sarsıntı olduğu vakit Trabzon’un hangi mevkileri ne kadar yıkılır? oradaki binaların durumu nedir? Bunları anlamak için de mikro bölgelendirme çalışmaları yapılması lazım. Yani sarsıntı dalgalarının 30 metre derinlikte ne kadar süratli ne kadar aktif bir biçimde misyon yaptığını anlamamız için bu haritaların acilen yapılması lazım. Bu haritalar yapıldıktan sonra üzerindeki binalar ona nazaran inşa edilmesi lazım” diye konuştu.