Tabakların bile kırılmadığı binanın sırrını uzmanlar açıkladı: “Doğru tabana yapılmış”

Kahramanmaraş merkezli meydana gelen ve 10 ili vuran iki büyük zelzelede enkaz çalışmaları devam ederken, Kahramanmaraş’ta ayakta kalan, tabakların bile kırılmadığı, tek bir hasarın olmadığı züccaciye dükkanının bulunduğu bina herkesi şaşırttı. Prof. Dr. Celalettin Kozanoğlu ise işin sırrını, “Her şeyin hakikat yapıldığını görüyoruz. Bu türlü bir sarsıntıda bu binada tabaklar bile devrilmediyse hakikat yere yapılmış demektir” diyerek açıkladı.

Kahramanmaraş merkezli meydana gelen ve 10 ili vuran iki büyük zelzelede binlerce insanımız hayatını kaybetti. Enkaz çalışmaları gruplar tarafından sürdürülürken, Kahramanmaraş’ta tek bir hasarın olmadığı bina tüm Türkiye’nin gündemine oturdu. Binanın altında bulunan züccaciye dükkanında tabaklar bile kırılmazken, çatalların bile devrilmediği dükkanda tek bir hasarın bile olmadığı görüldü. Yeniden birebir formda züccaciye dükkanının yanındaki üstün markettin raflarında da tek bir eser bile devrilmedi. Bu iş yerlerinin çabucak karşısındaki alanda bulunan bina ise iki büyük sarsıntıyla yıkıldı.

“Böyle bir zelzelede bu binada tabaklar bile devrilmediyse hakikat yere yapılmış demektir”

İzmir İktisat Üniversitesi (İEÜ) İnşaat Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Celalettin Kozanoğlu da, herkesin konuştuğu binanın bu sırrını açıkladı. Kozanoğlu, tüm projelendirmelerin ve yere uygunluğun hakikat tahsisi sonucunda, bu örnekteki üzere binaların hasar almayacağını belirtti.

Prof. Dr. Kozanoğlu, “Aslında binalardan beklediğimiz, temenni ettiğimiz davranış, bu türlü bir zelzelede binaların az hasarlı, orta hasarlı, tahminen de hasarsız sınıfı geçmesiydi. Hasebiyle beklenen bu binadaki üzere hasarsızlıktı. Bu binanın özeline baktığımız vakit bitişik nizam olmadığını görüyoruz. Binanın tabanıyla ilgili, projelendirilmesiyle ilgili her şey gerçek yapıldıysa, binadan beklenen davranış budur. Sağlam yere oturan bir binanın altında, örneğin kaya yere oturtulan bir binanın altından zelzele çok süratli, saniyede 600-700 metre süratle geçer. Yumuşak yerlerde bu saniyede 300-400 metre sürate kadar düşer. Sarsıntı şayet süratli geçerse yapı rezonans olmaya vakit bulamaz. Münasebetiyle sarsıntının dönemi ve yere aktarılan döneme bağlı olarak o yapıdaki tabaklar da yıkılmaz; binaya da bir hasar gelmez. Bu binada her şeyin gerçek yapıldığını görüyoruz. Bu türlü bir sarsıntıda bu binada tabaklar bile devrilmediyse hakikat yere yapılmış demektir. Sarsıntının de buradan daha süratli geçtiğini varsayım edebiliriz” dedi.

Dünyada da örnekleri var: “Dolap eğilirken bile üzerindeki vazolar devrilmemiştir”

Kozanoğlu, “1995 yılında Japonya’daki Kobe sarsıntısında 100 bine yakın bina yıkıldı ve Japonlar bundan ders aldılar. Bu sarsıntıdan sonra Japonya’da bir çok sarsıntı oldu ve bu hasar almayan binadaki üzere örnekler bilhassa Japonya’da çok karşımıza çıktı. Yeniden Mexico City Sarsıntısı de çok enteresan bir sarsıntıdır. O sarsıntıda de yerden kaynaklı olarak binalar çok yavaş salınım yapmışlardır. Dolap eğilirken bile üzerindeki vazolar devrilmemiştir. Bu büsbütün zelzelenin o andaki dönemi, tabana olan tesiri ve yerden de yapıya olan tesirinden; yani zemin-yapı bağlantısı ile bağlıdır. Binayı da gerçek projelendirirseniz, ayrıntılara gerekli ihtimamı gösterdiyseniz, binanın bu davranışı aslında normaldir” açıklamasında bulundu.

“Aynı iki proje dahi olsa, binalar farklı davranış gösterebilir”

Öte yandan Prof. Dr. Celalettin Kozanoğlu, birebir iki proje dahi olsa binaların farklı davranış gösterebileceğine vurgu yaptı. Kozanoğlu, “Fay üzerine yapılan binalar, yıkılmama bahtı az binalardır. Bu zelzelede öteleme 7.3 metreydi. Bu türlü bir yan atıma hiç bir binanın dayanması mümkün değil. Fayın üzerinde bina olmaması lazım. Fayın yakınındaki binalar da farklı davranabilir. Projeleri farklıdır, metrekareye düşen kolon sayısı farklıdır, yapının davranışına tesir edecek duvarlar durumu farklıdır. Birinde çok fazla duvar varken başkasında yoktur. Birinde taban kat büsbütün boşaltılmışken başkasında yoktur. Birebir iki proje dahi olsa birinde duvar var başkasında yoksa binalar farklı davranır. Yerden de gelen farklar varsa bu binalar farklı davranış gösterebilirler. Gerçek yapılan proje, yanlışsız materyal ve hakikat uygulama. Şayet binada da müsaadesiz eklenen yahut çıkartılan gereç yoksa, bu binanın en azından insanların kaçacağı vakti bulacağı halde ayakta kalmasını bekleriz” diye konuştu.