’Türkiye Tek Yürek’ bağışlarıyla 170 bin daire yapılabilir

Kahramanmaraş merkezli sarsıntılarla dikkatler tekrar riskli yapılara çevrildi. Dr. Öğretim Üyesi Hakan Koman, İstanbul’da 1999 öncesi tüm yapıların aciliyetle güçlendirilmesi yahut yine inşa edilmesi gerektiğini söyledi. Koman, “İstediğim bir kampanyada İstanbul için yapılsın ve kentimizi zelzeleye hazırlayalım” dedi. Koman, Türkiye Tek Yürek kampanyasıyla toplanan 115 milyar lira ile 100 metrekarelik 170 bin daire yapılabileceğini söyledi.

Kahramanmaraş merkezli zelzeleler sonrası 10 vilayette ağır hasar oluştu. Zelzeleden ötürü binlerce can kaybı yaşandı. Zelzeleden etkilenen 10 ilin tekrar ayağa kaldırılması için Türkiye tek yürek oldu. Toplanan bağışlarla depremzedelerin muhtaçlıklarının giderilmesi ve kentlerin tekrar ayağa kaldırılması amaçlanıyor.

Önceki gün Türkiye Tek Yürek kampanyasında 115 milyar lirayı aşan bağış toplandı. Yaraları sarmaya bir nebze de olsa takviye vermek isteğiyle Türkiye’nin her köşesinden bağış ve yardım yağdı.

“İstanbul için güçlendirme kampanyası başlatılmalıdır”

Ancak yalnızca zelzele sonrasında değil öncesinde de tedbir almak gerekiyor. İstanbul Aydın Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Hakan Koman, beklenen İstanbul sarsıntısı öncesinde kıymetli bir davette bulundu. Koman, İstanbul’daki 1999 yılı öncesi tüm binalarda güçlendirme çalışmaları için kampanya başlatılması gerektiğinin altını çizdi. Koman, “İstanbul için konuşursak 1999 yılı öncesi tüm binalarda güçlendirme kampanyası başlatılması gerekiyor. Güçlendirilmiş yapı ülkemizde pek tercih edilmiyor ama yeni yapılmış bir bina kadar sağlam olabilir ve maliyeti daha az olur. Bu yaşanan zelzelede yeni binaların bile yıkıldığını gördük. İstediğim bir kampanyada İstanbul için yapılsın ve kentimizi zelzeleye hazırlayalım” dedi.

“Riskli yapı stokumuz çok fazla”

Türkiye’de riskli yapı stokunun çok fazla olduğunu anlatan Koman, “Özellikle 2013 öncesi binalar çok riskli. Sarsıntı yönetmeliklerinin mantığı yapıların hiç hasar almaması değildir. Büyük zelzeleler olduğunda yapılar hasar alacaktır ama beşerler içinden sağ çıkacaktır. Bizim sarsıntıyla ilgili amacımız bu” diye konuştu.

“Yapılara betonarme perde duvar konulmalı”

Türkiye’de şantiyelerdeki demir işçiliğinin gerektiği üzere yapılmadığına dikkat çeken Koman, “1967 Adapazarı, 1999 Kocaeli, Düzce sarsıntısı, 2011 Van zelzelesi ve 2023 Kahramanmaraş zelzelesinde de gördüğümüz üzere demir işçiliğini kaliteli yapamadığımız için ve kontrolün eksik olduğu için bu dediğimiz durumu sağlayamıyoruz. O vakit bizim diğer bir strateji geliştirmemiz gerekiyor. Benim teklifim; yapılara betonarme perde duvar konulmalı. Gördük ki; TOKİ konutlarında yıkım az oldu. Zira betonarme perde duvar güçlü ve kusurlara toleranslı yapılardır. Perde duvarlı yapılar sarsıntıda ayakta kaldı. Bu durumu yaşadığımız zelzelede de gördük. Bunu her binaya uygulayabiliriz deneyimimizde bu hususta var. Birinci etapta perde duvar üretimini çoğaltmamız lazım” dedi.

“Betonarme sünek tasarım kaidelerine uyulsaydı, kolonlar kesme kırılmasıyla kırılmazdı”

Hali hazırdaki yapıların bir çok sistem bulunduğunu anlatan Koman, “Mevcut yapıları sarsıntıya sağlam hale getirmek için yenilikçi tekniklerden birisi olan karbon fiber sargılarla kolonlar sarılabilir. Yapılara sönümleyici ve izolatör eklenebilir. Karbon fiber sargı kolonun kesmeden ötürü kırılmamasını sağlıyor. Zelzelelerde gördüğümüz katların üst üste yıkılması durumunun önüne geçiyor. Bunun sayesinde yapının hasar alıp yıkılmamasına imkan sağlıyor. Yapı yönetmeliğinde bir sorun yok, sorun işleyiştedir. Biz yapıların hasar alacağını baştan kabul ediyoruz ve buna nazaran tasarımı yapıyoruz. Betonarme sünek tasarım kurallarına uyulsaydı, kolanlar kesme kırılmasıyla kırılmazdı, katlar üst üste yıkılırdı, bina ayakta kalırdı. Yapı terk edilebilirdi” diye bilgi verdi.

“Toplanan 115 milyar lirayla 170 bin daire yapılabilir”

Koman, toplanan 115 milyar lira ile kaybedilen yapıların yüzde 30’unun tekrar inşa edilebileceğini belirterek, “Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Mimarlık ve Mühendislik için sayılarını baz alırsak konut tipi bir yapının metrekare maliyeti 6 bin 850 liradan hesap edilirse 100 metrekarelik bir konut yaptığımızı var sayalım; buna nazaran yaklaşık 170 bin daire yapılabilir. Bir binada 10 daire düşünürsek toplamda 17 bin bina yapılabilir. Sarsıntı yaşanan vilayetlerde toplam 60 bin yıkılan ve ağır hasarlı yapı olduğunu biliyoruz: Kaybedilen binaların bu durumda yaklaşık yüzde 30’unu bu bağışlarla karşılayabiliriz. Bu sarsıntı Kocaeli ve Düzce sarsıntılarına nazaran yapılarda daha kuvvetli bir ivme oluşturdu. Tasarım esnasında yapıların hasar alacağını baştan kabul ettiğimiz için bu sorun değil” halinde konuştu.