Yaprak Dökümü Kitap Özeti, Olay Örgüsü ve Bakış Açısı

Reşat Nuri Güntekin tarafından kaleme alınan Yaprak Dökümü, yazarın diğer eserlerinde de sıklıkla gördüğümüz “Yanlış Batılılaşma” teması üzerine kuruludur. Eser, değerlerine son derece bağlı olan aile babası Ali Rıza Bey ve ailenin diğer fertleri arasında geçer. İçeriğimizde, Yaprak Dökümü kitap özeti, olay örgüsü ve analizine dair her detaya yakından bakacağız.

Yaprak Dökümü Konusu

Yaprak Dökümü eserinin konusunu anlamak için yazıldığı dönemin şartlarına bakmak önemlidir. Osmanlı’da batılılaşma hareketleri başladığında, belirli kitleler bu duruma karşı çıkmış ancak bir kesim, batılılaşmayı oldukça yanlış anlamıştır. Bu nedenle dönemin yazarları, yaşanan doğu-batı çatışmasını eserlerinde ustalıkla ele almıştır. Reşat Nuri Güntekin, bunu en iyi yansıtan yazarlardan biridir.

Roman; geleneklerine bağlı bir ailenin, zaman içerisinde yoksullaşması ve bu durumun, ailenin her ferdini yanlış yollara sürüklemesini konu alır. Aile bir ağaçtır ve her ferdi, ağacın yapraklarıdır. Bu eserde yaşanan olaylar, yaprakların birer birer nasıl döküldüğünü gözler önüne serer.

Olay örgüsü son derece başarılı olan eserde, her bir karakterin iç dünyasına değinen tasvirlere ağırlık verilmiştir. Olayları farklı bakış açılarından değerlendirme imkanı sunan yazar, Realist bakış açısını oldukça başarılı bir şekilde kullanmıştır. Bu yönüyle de Yaprak Dökümü, en iyi Realist romanlarımızdan biridir.

Olaylar, Ali Rıza Bey’in Üsküdar’daki evine yerleşmeye karar vermesiyle başlar. Geleneksel bakış açısına sahip olan Ali Rıza Bey, ailesinin İstanbul’daki yaşamına sıklıkla müdahale eder. Ancak işsiz kalması, ailesindeki itibarını giderek zedeler. Olayların tamamını, aşağıdaki özet başlıklarımızdan öğrenebilirsiniz. İçeriğimizin devamında spoiler olduğunu da belirtelim.

Yaprak Dökümü Özeti

Yaprak Dökümü, temel olarak bir ailenin hikayesini anlatır.

Yaprak Dökümü özeti okunduğunda tam anlamıyla kavrayabileceğiniz bir eser değildir. Bu eseri unutulmaz kılan, yazarın farklı bakış açılarını, mükemmel bir üslupla okuyucuya aktarmasıdır. Neredeyse ailedeki her ferdin iç sesini duymanız, her birine ayrı ayrı hak vermeniz mümkün. Son derece sürükleyici olan bu eserin hem kısa hem de uzun özetlerini sizlerle paylaşacağız.

Yaprak Dökümü Kısa Özet

Ali Rıza Bey, ahlaki değerlere son derece saygılı, içine kapanık, dürüst ve idealist bir kişiliğe sahiptir. Eşi Hayriye, eşine bağlı, saygılı ama evhamlı bir kadındır. Şevket, Fikret, Leyla, Necla ve Ayşe adında 5 çocukları vardır.

Çalıştığı şirkette kendi prensiplerine uymayan davranışlarla karşılaşan Ali Rıza, istifa eder ve evine çekilir. Geçim şartları zorlaşmaya başlar ve aile oldukça fakirleşir. Hayriye bu durumdan sık sık şikayet eder ve Ali Rıza’nın evdeki otoritesini sarsar.

Bu sırada Şevket, bir bankada yüksek maaşla çalışmaya başlar. Babası gibi namuslu, dürüst bir karakteri olmasına karşın, Ferhunde adında bir kadına aşık olur. Ferhunde, Şevket’le görüştüğü süre zarfında evlidir. Bu ilişki ortaya çıktığında kocası Ferhunde’yi evden kovar ve Şevket’le evlenmeye mecbur kalır.

Ferhunde, zevke ve eğlenceye çok düşkündür. Evdekilerle anlaşamaz, sık sık partiler ve davetler düzenler. Başının dikine giden ve aileyi sıklıkla huzursuz eden bir karakterdir. Ailenin büyük kızı Fikret, olanlardan çok rahatsızdır. Bu nedenle evlenmeye karar vererek Adapazarı’na gider.

Şevket, Ferhunde’nin masraflarını karşılayamadığı için çalıştığı bankada zimmetine para geçirir. Leyla, kendini zengin olarak tanıtan Abdülvehhap’la nişanlanır. Ancak Abdülvehhap, Necla ile evlenmek ister. Necla’nın ısrarı üzerine aile kabul eder ve ikisi, Suriye’ye yerleşir.

Leyla, kendisiyle evlenmek isteyenleri geri çevirir. Sonunda bir avukatın metresi olur. Ali Rıza Bey ise üst üste yaşadığı bu tatsız olaylardan dolayı felç geçirir. Leyla, babasını hastaneden çıkarıp Taksim’de bir apartman katına götürür ve birlikte yaşamaya başlarlar.

Yaprak Dökümü Uzun Özet

Yaprak Dökümü kitap özeti ve analizi yaparken, yukarıda atlamış olduğumuz birçok detay bulunuyor. Eseri daha detaylı öğrenmek isteyenler için olay örgüsüne göre uzun bir özet yazacağız.

Ali Rıza Bey’in İşinden Ayrılması

Muhafazakar yapısını koruyan ve iyi bir aile terbiyesi alan Ali Rıza Bey, Hayriye Hanım’la evlidir. Oğulları Şevket’le birlikte 4 kızları vardır. Büyük kızları Fikret, ortanca Leyla, küçük kızları Necla ve Ayşe’dir. İstanbul’da bir şirkette çalışmaya başlayan Ali Rıza, prensiplerine aykırı davranışlar görür ve istifa eder. İşsiz kalması, ailenin ekonomik sıkıntılar yaşamasına ve dağılmasına neden olacaktır.

Şevket Bankacı Oluyor

Zamanla o kadar fakirleşirler ki evde yakacak odun dahi bulamazlar. Bu durum herkesin canını sıkarken Hayriye Hanım kadar sitem eden ve evham yapan yoktur. Bütün gün söylenen, şikayet eden Hayriye Hanım, Ali Rıza’nın evdeki itibarını zedelemiş, sözünü geçiremeyen bir adam haline getirmiştir. Tam da bu sırada Şevket, ailenin yüzünü güldürür ve bankacı olur. Yüksek maaşla çalışmaya başlaması, kısa süreliğine de olsa nefes almalarını sağlayacaktır.

Ferhunde Aileye Katılıyor

Ferhunde, yavaş yavaş ailenin bir parçası haline gelir.

Ferhunde, evliyken Şevket’le görüşmeye başlar ve bu yüzden eşi, onu evden kovar. Şevket Ferhunde’yle evlenmeye mecbur kalır, eşini aile evine getirir ve birlikte yaşamaya başlarlar. Bu kadın; eğlenmeye düşkün, gösterişi seven, batılı gibi yaşamaya alışan biridir. Evdeki kimseyle anlaşamaz. Sürekli davet verir, olduğundan daha zengin görünmek için türlü dolaplar çevirir.

Fikret Evleniyor

Fikret, babasına benzeyen, dürüst ve namuslu bir kadındır. Kardeşleri Leyla ve Necla’yla anlaşamaz. Ferhunde’nin davetlerinden bir hayli memnun olan bu iki kız kardeş, Fikret’i çok rahatsız eder. Hayriye, sadece kızlarına zengin koca bulma derdindedir. Şevket, karısının masraflarını karşılamak için canla başla çalışır. Ali Rıza, evdeki eğlencelerden kaçmak için kahveye gitmeye başlar. Bütün olanlar Fikret’i derinden yaralarken evli ve 3 çocuklu Tahsin’le evlenmeye razı olur. Evlendikten sonra Adapazarı’na yerleşir. Bu, ilk yaprak dökümüdür.

Şevket Zimmetine Para Geçiriyor

Süslü kıyafetler ve gösterişli takılar almak için kocasını zora sokan Ferhunde, Leyla ve Necla’nın da kanına girmiştir. Evdeki kızlar, maddi imkanlarına bakmadan sürekli lüks bir hayat sürme peşindedir. Şevket, kazandığı parayla bu harcamalara yetişemez ve sürekli Ferhunde’nin ikazına uğrar. Sonunda dayanamaz ve para kazanma hırsıyla zimmetine para geçirir. Durum fark edildiğinde hapse girer, Ferhunde evi terk eder.

Otorite Tekrar Ali Rıza Bey’e Geçiyor

Şevket’in hapse girmesi ve Ferhunde’nin evi terk etmesiyle, Ali Rıza Bey yeniden ailesini kendi geleneklerine göre şekillendirmeye başlar. Eğlence hayatı ve gösterişli davranışlar ortadan kalkar. Ancak Leyla ve Necla bu hayatı özlediği için zengin adamlarla evlenmek isterler.

Leyla Nişanlanıyor

Leyla, talihsiz bir nişana adım atar.

Leyla’yı zengin, 40 yaşlarında bir komisyoncu ister. Hayriye, adam zengin olduğu için halinden çok memnundur. Evlenmesi için Leyla’nın kanına girer. Ancak adamın dolandırıcı olduğu ortaya çıkınca evlenmekten vazgeçer. Bir manifaturacı da kendisini beğenmiş olsa da Leyla reddeder. Zengin olduğunu zannettiği Abdülvehhap ile nişanlanır.

Necla Leyla’nın Nişanlısıyla Evleniyor

Abdülvehhap, Leyla’yı başkalarıyla gezip tozarken görür. Bu yüzden onunla değil, kardeşi Necla ile evlenmek ister. Aile bu teklif karşısında yerle yeksan olsa da Necla’nın ısrarı yüzünden kabul etmek zorunda kalır. Necla ise evlenip Suriye’ye gittiğinde hayatının hatasını yaptığını anlar. Abdülvehhap, karışık işlerle uğraşan, çocuklu ve zor geçinen bir adamdır. Hiç de özenilecek bir hayatı yoktur. Necla her ne kadar ailesine kendisini kurtarmaları için mektup yazsa da cevap alamaz.

Leyla Evli Bir Adamın Metresi Olur

Ağacın her yaprağı bir bir dökülürken evde sadece Leyla ve Ayşe kalmıştır. Leyla, gezip tozmaktan vazgeçmez, evli bir avukatın metresi olur. Ali Rıza Bey bunu öğrendiğinde kaldıramaz, hafif inme gelir. Kızını evden kovar, böylece bir yaprak daha düşer. Bu sürede Hayriye Hanım ise ev işinden bunalmış, sürekli sitem etmeye başlamıştır.

Ali Rıza Fikret’in Yanına Gidiyor

Hayriye’nin sitemleri, kızlarının ahlaksızlıkları karşısında ne yapacağını bilemeyen Ali Rıza, kızı Fikret’in yanına gider. Fikret, her ne kadar babasına bakmak istese de kalabalık bir ailesi vardır. Eşi Tahsin’in çocuklarıyla ilgilenmekten babasına bakacak fırsatı bulamaz. Ali Rıza burada da aradığı huzuru bulamadığı için İstanbul’a geri döner.

Ali Rıza Hastaneye Kaldırılıyor

Adapazarı’nda hastalığı daha da ilerlemiştir. Bu yüzden İstanbul’a geldiğinde hastaneye yatırılır. Bu durumu öğrenen Leyla, babasını hastaneden çıkarır ve Taksim’de bir apartman dairesine getirir. Burada birlikte yaşamaya başlarlar.

Yaprak Dökümü Karakterleri

Yaprak Dökümü bakış açısı karakterlerin çevresinde şekillenir. Romanda bahsi geçen farklı karakterler olsa da onların üzerinde fazla durulmamıştır. Esas kahramanlar ve özelliklerini şu şekilde özetleyebiliriz:

• Ali Rıza Bey: 5 çocuklu bir ailenin babasıdır. Dürüst, namuslu, idealist bir karakteri vardır. İçine kapanıktır ve geleneklerine çok bağlıdır. Ailesinin batılılaşmasına olumlu bakmaz.
• Hayriye Hanım: Bir süre eşine ve ailesine çok bağlı olsa da Ferhunde eve geldikten sonra değişir. Hem kızları Leyla ve Necla’ya hem de Ferhunde’ye boyun eğer. Tek derdi kızlarına zengin koca bulmaktır. Bu nedenle zenginleşen kızı Leyla’nın safında yer alır ve kocasını hiçe sayar.
• Şevket: Ailenin tek oğludur. Babası gibi dürüst ve ahlaklı olmasına rağmen hayatına Ferhunde’nin girmesi, en büyük talihsizliğidir. Ferhunde’nin masraflarına yetişmek için bankayı dolandırır.
• Fikret: Evin büyük kızıdır. Leyla ve Necla ile arası iyi değildir. Kardeşi Ayşe’ye çok bağlıdır. Evdeki batılı yaşantıdan rahatsız olduğu için 3 çocuklu dul bir adamla evlenmeye razı olur.
• Leyla: Ali Rıza Bey’in üçüncü çocuğudur. Necla’ya göre daha saftır. Zenginliği, erkeklerle gezip tozmayı çok sever.
• Necla: Leyla’ya göre daha dik başlıdır. Ancak onun nişanlısı aklına girdiğinde evlenmeyi kabul eder. Evlenip Suriye’ye yerleşir.
• Abdülvehhap: Aileye kendini zengin gibi gösterir. Başta Leyla’yla nişanlansa da onu erkeklerle görüp vazgeçer. Necla ile evlenmek ister. Aslında pis işlere bulaşan, çocuklu ve zor geçinen biridir. Abdülvehhap ile evlenen Necla, pişman olsa da geri dönemez.

Gerçek bir kitap tutkunuysanız Masumlar Apartmanı kitap özeti yazımız da ilginizi çekecek!

Olayın kahramanları arasında Tahsin, evin küçük kızı Ayşe, Ali Rıza Bey’in kahveden arkadaşları da vardır. Yaprak Dökümü romanı zaman kavramına ağırlık vermediği gibi mekan kavramının da üstünde durmamıştır. Bu nedenle olay örgüsü karakterlerin iç dünyası çevresinde gelişir.

Tahsin, kaba, bakımsız ve ailesine bağlı olmayan bir karakterdir. Ali Rıza Bey’in kahvedeki arkadaşları, dedikodu yapmayı çok sever. Bu nedenle sık sık onu inciten sözler sarf etmekten geri durmazlar. Öyle ki kızı Leyla ile yaşamaya başladığında bile rahat vermezler.

Reşat Nuri Güntekin’in Diğer Eserleri

Reşat Nuri, pek çok eseriyle Türk edebiyatına damga vurmuştur.

Reşat Nuri Güntekin’in kaleme aldığı tüm eserler, günümüzde dahi popülerliğini kaybetmemiştir. Batılılaşma hareketlerinin ailelerdeki izlerini gözler önüne seren yazar, birçok eserinde Realist bakış açısını esas almıştır. Yaprak Dökümü ile birlikte en sevilen eserleri şunlardır:

• Çalıkuşu
• Ateş Gecesi
• Kavak Yelleri
• Dudaktan Kalbe
• Acımak
• Akşam Güneşi
• Kan Davası
• Harabelerin Çiçeği

Romanla birlikte önemli oyunlar da kaleme almıştır. 1930 yılında yazmış olduğu Yaprak Dökümü romanını, 1971 yılında oyun olarak eserleri arasına yeniden kazandırmıştır.

Sıkça Sorulan Sorular

[toggle title=”Yaprak Dökümü Gerçek Hayatta Kimin Hikayesi? ” state=”close”]Bu eser, gerçek bir hikayeden esinlenerek yazılmamıştır. Ancak dönemin olaylarına ışık tutan gerçekçi bir bakış açısına sahiptir. [/toggle]

[toggle title=”Yaprak Dökümü Kitabının Sonu Nasıl Bitiyor? ” state=”close”]Kitap, Ali Rıza Bey’in hastalığının ilerlemesi ve kızı Leyla’nın yanında hayatına devam etmesiyle son buluyor. [/toggle]

[toggle title=”Yaprak Dökümü Kitabı ve Dizisi Farklı mı? ” state=”close”]Yaprak Dökümü dizisi, kitabın karakterlerinin başarılı bir şekilde ele alındığı senaryo çerçevesinde şekillenmiştir. Yaşanan olayların büyük kısmı kitapla bağdaşsa da günümüze uyarlamak ve senaryoyu genişletmek için birçok farklı detay eklenmiştir. [/toggle]