“Yılda 100 milyon kişi uyuz tehdidiyle karşı karşıya kalıyor”

Uyuz hastalığının bireyden bireye çoklukla 15-20 dakikalık bir temasla bulaştığına dikkat çeken Doç. Dr. Filiz Topaloğlu Demir, “Kadın erkek ayrımı yapmadan her iki cinste, tüm yaş kümelerinde, tüm sosyoekonomik seviyelerde ve tüm etnik kümelerde uyuz görülebilir. Bilhassa bakım meskenleri, kışla, okul ve yurtlar üzere toplu yaşanan yerlerde daha sık görülür. Bulgular ve şikayetler, el parmak ortaları, el bileğinin iç kısmı, koltuk altları, bel, kalça, ayak ve ayak bileğinde daha şiddetlidir” dedi.

Medipol Mega Üniversite Hastanesi Dermatoloji Kısmından Doç. Dr. Filiz Topaloğlu Demir, toplu ömrün olduğu ortamlarda daha sık görülen uyuz hastalığına ait bilgiler verdi. Doç. Dr. Topaloğlu Demir, çok kaşıntılı ve bulaşıcı paraziter bir deri hastalığı olan uyuzun bir halk sıhhati sorunu olduğuna dikkat çekerek, “Uyuz, yılda yaklaşık 100 milyon kişiyi etkileyen yaygın bir halk sıhhati problemidir. Bayan erkek ayrımı yapmadan her iki cinste, tüm yaş kümelerinde, tüm sosyoekonomik seviyelerde ve tüm etnik kümelerde görülebilir. Bilhassa bakım meskenleri, kışla, okul ve yurtlar üzere toplu yaşanan yerlerde daha sık görülür. Hastalık şahıstan bireye yakın temasla (aynı yatakta yatma, ortak giysilerin kullanımı gibi), ekseriyetle 15-20 dakikalık bir temas müddetinde bulaşır. İnsan gözü ile fark edilemeyen dişi akar yaklaşık 0,4 mm boyutundadır. Deri yüzeyinde çiftleştikten sonra, erkek akar ölür ve dişi, dört ila altı hafta boyunca yumurta bıraktığı derinin altına gömülür. Yumurta üretimi günde bir ila üç yumurta oranında gerçekleşir ve yumurtalar bırakıldıktan iki ila üç gün sonra larvalar ortaya çıkar. Larvalar yaklaşık iki hafta içinde olgunlaşır ve yeni akarlar çiftleşmek ve çoğalmak için yuvayı deri yüzeyine kadar keser. Birinci istila ile birlikte, akar dışkısına karşı ortaya çıkan hassaslık tepkisi sonucu görülen uyuz bulguları, altı haftaya kadar gelişmeyebilir ve bu mühlet zarfında, başta birebir konutta yaşayanlar olmak üzere uyuz hastası ile teması olan öbür şahıslar de enfekte olabilir. Egzama başta olmak üzere kıl kökü iltihapları, böcek ısırıkları, mantar enfeksiyonları üzere pek çok deri hastalığı ile karışabildiği için tanısı gecikebilir” dedi.

“Beyaz renk, kırık çizgi tünel üzere formlara dikkat”

Özellikle geceleri ve sıcaklıkla artan kaşıntının, uyuz hastalığının en kıymetli belirtisi olduğuna değinen Doç. Dr. Topaloğlu Demir, şöyle devam etti: “Bulgular ve şikayetler, el parmak ortaları, el bileğinin iç kısmı, koltuk altları, bel, kalça, ayak ve ayak bileğinde daha şiddetlidir. Bayanlarda bilhassa göğüs ucu ve etrafı, erkeklerde genital bölgede kaşıntı olması uyuz için tipiktir. Sıklıkla parmak ortalarında ve el bileğinde görülen, 1-10 mm uzunluğundaki tünel olarak isimlendirilen beyaz, kırık çizgi biçimindeki oluşumlar en bariz bulgusudur. Bunun dışında deride kaşıntı izleri, kaşıntılı kabarıklıklar, içi şeffaf su ile dolu, milimetrik, inci tanesi formundaki kabarcıklar ve egzama gibisi kaşıntılı, kepekli kızarıklıklar bulunabilir. Tedavi tabip tarafından hastanın yaşına, özel durumuna (gebelik, emzirme gibi) ve hastalık şiddetine nazaran şahsa özel olarak planlanır. Permetrin içeren krem ve losyonlar, kükürtlü karışımlar sıklıkla kullanılan topikal (vücuda sürülerek uygulanan) tedavilerdir. Tedaviye başlamadan evvel tırnakların kısa kesilmesi, keselenerek banyo yapılması başarılı bir tedavi için çok değerlidir. Topikal tedavilere cevap vermeyen, dirençli hastalarda paraziti öldürmeye yönelik ağızdan ilaçlar verilmektedir. Tıpkı hayat ortamını paylaşan herkesin, o anda faal şikayetleri olmasa bile eş vakitli tedavi edilmesi gerekmektedir. Hakikat bir tedaviye karşın kaşıntı ve hastalık bulguları 2 ila 6 haftaya kadar devam edebilir. Tekrarlayan uygulamalar gerekebilir.”