Zelzele uzmanından kıymetli ihtar: “Artçı şoklar en az 6 ay sürecektir”

Van YYÜ Jeofizik Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Toker, Kahramanmaraş’taki üzere sarsıntıların çok yıkıcı artçı şoklar ürettiğini belirterek, “Bu nedenle vatandaşlarımızın çok dikkatli olması ve meskenlerine girmemeleri gerekiyor ki bu artçı şoklar en az 6 ay sürecektir. Hatta bir yıl da sürebilir” dedi.

Dün gece 04.17’de meydana gelen Kahramanmaraş merkezli 7.7 şiddetindeki zelzelede şimdiye kadar bin 14 kişi hayatını kaybederken 7 bin 3 kişi yaralandı, 2 bin 470 kişi kurtarıldı. Zelzele Kahramanmaraş, Gaziantep, Adana, Mersin, Osmaniye, İskenderun, Kayseri, Mardin, Diyarbakır ve Şanlıurfa olmak üzere 10 kentten hissedildi. Zelzelede yıkılan binalarda arama kurtarma çalışmaları devam ediyor.

“Güvenlik hedefiyle hiçbir binaya girmemelerini söylemek durumundayız”

Meydana gelen sarsıntıya ait açıklamalarda bulunan Van YYÜ Jeofizik Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Toker, Kahramanmaraş üçlü eklem sisteminde 3 kıtanın bir ortaya geldiğini belirtti. Avrupa-Akdeniz Sismoloji Merkezi (EMSC) bilgilerine nazaran 7.7 büyüklüğündeki sarsıntının ‘sismojenik zon’ olarak tanımlanan 10-15 kilometre ortasında bir derinlikte meydana geldiğini tabir eden Doç. Dr. Toker, “Henüz derinlik düzeltmeleri yapılmadı. Ancak bu zelzele 10 kilometre civarlarında bir odak derinliğine sahiptir. Zelzele, çok büyük bir sarsıntı ve bölgedeki 10 vilayette hissedildi. İvme pahası çok yükseklerde olduğu için çabucak hemen bütün vilayetlerimiz bu sarsıntısı hissetmiş oldu. Hasebiyle zayıf binalar, yüksek katlı ve çürük tabana yapılmış eski model binaların çabucak hemen hepsi ziyan gördü. Bu nedenle vatandaşlarımızın orada güvenlik hedefiyle hiçbir binaya girmemelerini söylemek durumundayız” dedi.

“Deprem çok kritik bir noktada meydana geldi”

Meydana gelen sarsıntının sol yanal bir fay olarak oluştuğunu lisana getiren Toker, “Deprem çok uzun müddetli bir halde birikmiş tansiyonların bir sonucu olarak meydana geldi. Bölgenin geçmiş tarihine baktığımızda 1500’lü yıllardan günümüze kadar 6 ve üzerinde büyük zelzeleler ürettiğini görüyoruz. Tarihi olarak Kahramanmaraş üçlü eklem sisteminin civarında ve Doğu Anadolu fay sınırının güneybatı ucu, Meyyit Deniz fayının ise Kuzeydoğu ucunda bu birleşim noktasında çok büyük zelzelelere rastlıyoruz. Bu kayıtlarda var. Günümüzde olan zelzele ise sol yanal dediğimiz, doğrultu atımlı fayın bir sonucu olarak meydana geldi. Doğrultu atımlı faylar, en tehlikeli ve yüksek risk içeren faylardır. Zira doğrultu atımlı faylar, bu formda çalıştıkları için oluşan deformasyon dalgalarını çok rahat aktarabilirler. Öteki zelzele sistemlerine göre çok daha ileri düzeylere aktarabiliyorlar” diye konuştu.

“Çok yıkıcı artçı şoklar üretebiliyor”

Doğrultu atımlı fayların artçı şok kıymetlerinin çok daha yüksek olabileceğinin altını çizen Toker, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Bu fayların ürettiği sarsıntıların sonucu olarak 5 ve üzeri büyüklüğündeki artçı şokları yıkıcı olabiliyor. Bu nedenle vatandaşlarımızın çok dikkatli olması ve meskenlerine girmemeleri gerekiyor ki bu artçı şoklar en az 6 ay sürecektir ve hatta bir yıl da sürebilir.”

Meydana gelen zelzelenin Marmara’daki fayı tetiklemesi ya da Doğu’daki Van fayını tetiklemesinin kelam konusu olmadığını söyleyen Toker, yalnız Doğu Anadolu fayının yanal atımlı olarak çalışması ve Meyyit Deniz fayıyla burun buruna gelerek büyük zelzele üretmesi sonucu, Kahramanmaraş bölgesindeki üçlü eklemde birçok yeri tetikleyeceğini söyledi.