Ziraî maliyetlerde artış sürat kesti

Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Kurulu (ATAK) Lideri Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Aralık ayı Ziraî Girdi Fiyatları Endeksi’ni (Tarım-GFE) kıymetlendirdi.

Tarım-GFE’nin aylık yüzde 0,72, yıllık 103,4 ilan edildiğini belirten Çandır, “Bu sayı, son 4 yılın en düşük Aralık ayı enflasyonu oldu. Yıllıkta ise 103,14 olarak ilan edilen Aralık ayı sayısı, hala son 8 yılın en yüksek sayısı olmuştur. Geçtiğimiz Mart ayında yüzde 105,70 ile üç haneli olarak açıklanmaya başlanan yıllık ziraî girdi maliyetleri enflasyonu, o tarihten bu yana artarken Aralık ayı prestijiyle yüzde 103,14 ile geçen aya nazaran düşüş göstermiştir” değerlendirmesinde bulundu.

Çandır, ziraî maliyetlerin yıllık seviyede geçmişe nazaran hala rekor düzeyde olduğunu söylerken, “Bu durumun en az önümüzdeki Mart ayına kadar devam edeceği beklenmelidir” dedi.

“Yıllıkta en çok güç maliyeti yükseldi”

Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 0,33 ve yıllık yüzde 104,42’lik artış olduğunu kaydeden Çandır, tohumda aylık yüzde 2,22, güçte yüzde eksi 8,19, gübrede yüzde eksi 1,87, ilaçta yüzde 2,16, veteriner hizmetlerinde yüzde eksi 1,58, yemde yüzde 3,41 ve başka kalemlerde ise yüzde 3,33 değişimler ilan edildiğini belirtti. Çandır, birebir kalemlerin Aralık ayındaki yıllık değişimlere bakıldığında tohumda yüzde 89,29, güçte yüzde 115,87, gübrede yüzde 101,48, ilaçta yüzde 96,11, veteriner hizmetlerinde yüzde 33,98, yemde yüzde 117,81 ve öbür kalemlerde ise yüzde 69,41 artış ilan edildiğini kaydetti. Çandır, ziraî yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 3,64 ve yıllık yüzde 94,35’lik artış ilan edildiğine dikkat çekti.

TÜİK’in Aralık ayı ziraî üretici fiyat endeksinin (Tarım-ÜFE) aylık yüzde 4,82, yıllık yüzde 151,03 olarak ilan edildiğini hatırlatan Lider Ali Çandır, “Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim daima bölümün aleyhine seyrederken Nisan, Mayıs ve Temmuz aylarında üretici lehine bir durum yaşanmıştı. Aralık ayında makas, yeniden üretici lehine dönmüştür. Önümüzdeki aylarda bu eğilimin devam etmesi, üretici kesim için birikmiş ziyanları kapatmak açısından olumlu beklentidir” diye konuştu.

Yurt içi ve yurt dışı üretici enflasyonlarının tarım bölümünü dolaylı tesirine dikkat çeken Çandır, şunları kaydetti:

“Aralık ayında açıklanan aylık yüzde 2,77 ve yıllık yüzde 49,90’lık yurt dışı üretici enflasyonu (YD-ÜFE) ile aylık yüzde eksi 0,24 ve yıllık yüzde 97,72’lik yurt içi üretici enflasyonunun (Yİ-ÜFE) genel olarak dalın geçmişten gelen maliyet yükünü gelecekte de taşımaya devam edeceğini göstermektedir. Fakat bu ay bilhassa YD-ÜFE sayısının geçen aya nazaran düşük artışla ilan edilmesi, ziraî girdi fiyatları üzerinde olumlu tesir yapabilecektir.”

Yİ-ÜFE içindeki besin imalatının aylık yüzde 3,33, yıllık 105,31 artış gösterdiğine işaret eden Çandır, “Gıda imalatı enflasyonu, aylıkta ve yıllıkta Tarım-GFE’den yüksek iken Tarım-ÜFE’den ise aylıkta ve yıllıkta düşük seyretmiştir. Bu enflasyonlar, besin imalatı maliyetleri açısından yükseltici tesir yapmaya devam etmiştir” halinde konuştu.

“Üretici maliyet artışının üçte birini tüketiciye yansıtabiliyor”

Aralık ayında tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylık yüzde 1,18 ve yıllık yüzde 64,27 olarak ilan edildiğini hatırlatan Lider Çandır, “Tüketici taraftaki besin enflasyonu aylık yüzde 1,86 ve yıllık yüzde 77,87 olmuştu. İşlenmemiş besin enflasyonu ise Aralık’ta aylık yüzde 1,42 ve yıllık yüzde 73,25 ilan edilmişti. Yaş meyve zerzevat enflasyonu ise aylık yüzde eksi 3,30 ve yıllık 78,54 ilan edilmişti. Tüketici taraftaki bu sayılar, üreticilerin maruz kaldığı maliyet artışlarını yaklaşık üçte birini tüketiciye yansıtabildiğini göstermektedir” tabirlerini kullandı.