“Afetzedelerin kendini inançta hissetmesi için ‘doğru bilgi’ önemli”

Sarsıntı bölgesindeki afetzedelerin kendilerini ruhsal manada inançta hissetme muhtaçlığı olduğunu söyleyen Uzman Psikiyatrist Dr. Shafiga Ünal, “Bu süreçte depremzedelere hakikat bilgi sağlamak kıymetlidir. Manzaralar yahut sözel bilgiler muteber kaynaktan gelmiyorsa aktarılan bilgi emele karşıt tesir oluşturma riski taşır” dedi.

Tüm Türkiye’nin hatta Dünyanın gündeminde olan 6 Şubat sarsıntılarından sonra yaralar sarılmaya devam ediyor. Sarsıntıdan sağ kurutulanlar için oluşturulan ömür alanlarında fiziki kuralların sağlanmasının yanı sıra uzmanlar ruhsal manada hassas davranılması gerektiği konusunda hem fikir. Bu manada Türkiye Psikiyatri Derneği Ruhsal Travma ve Afet Çalışma Ünitesi tarafından hazırlanan metin üzerinden görüşlerini bildiren Psikiyatrist Shafiga Ünal, “doğru bilgi” transferine dikkat çekti.

Öncelikli olarak kelamlarına sarsıntısı yaşayan bireylerde yaşanabilecek his durumlarından başlayan Medicine Hospital’dan Psikiyatrist Shafiga Ünal, “Bir afet sonrası afeti yaşayan, şahit olan, duyan bireylerde beğenilen olmayan hisler ve bedensel reaksiyonlar yaşanır. Bilhassa sarsıntı üzere ağır afet yaşadığımız bu günlerde şaşkınlık, endişe, çaresizlik, suçluluk, tasa, şok, şaşkınlık, dini inançlara değişiklik, kendine ve diğerlerine güvenmeme halinde hisler ortaya çıkabilir. Afetten etkilenen şahıslarla afet sonrasında ortaya çıkan birinci duygusal reaksiyonların tartısını azaltmakta Ruhsal Birinci Yardımın faydalı olduğu uzmanlarca onaylanmıştır. İnsanların bir-birine güvenmesi ve bir- biri ile geliştirdiği bağ, kendine kâfi olabilme ve umut hislerini pekiştirilmesi önemsenmektedir” dedi.

“Yardım ve hizmetlerin süratli ulaşması inancı pekiştirir”

Gelen yardım ve hizmetlerin inanç ortamının oluşmasında tesirli olduğunu da aktaran Shafiga Ünal, “Afetlerin akabinde hükümetler ve yardım birlikleri genel toplum ve mağdurların gerilim veren zorluklarını azaltmada değerli bir rol oynar. Besin, giysi, barınak ve misal temel muhtaçlık kaynaklarının adil formda dağıtılması, sıhhat bakım hizmetlerine süratle ulaşılması inancı pekiştirir, sonucu olumlu yansır. Toplumun güzelliği için her vakit etik unsurlara uygun davranmamız gerekmektedir” dedi.

“Doğru ve ayrıntılı bilgi önemli”

Süreç boyunca halihazırda mağdur olan şahısların her türlü hassasiyetlerine karşı dikkatli olunması gerektiğinin altını çizen Ünal, hakikat ve ayrıntılı bilgilendirme yapılmasının son derece kıymetli olduğunu söyledi. Ünal açıklamalarına şu formda devam etti:

“Bu süreçte depremzedelere yanlışsız bilgi sağlamak, hislerini aktarmak istediklerinde onları dinlemek, şefkatli ve dostça yaklaşmak, yakın arkadaşları ve sevdikleri ile irtibat kurmalarında yardım etmek, mümkünse öbür aile üyeleri yahut yakınları ile tıpkı ortama getirmek, sonraki devirle alakalı ilgili ve yardımcı olmak, devlet ve başka yardım tertiplerine yönlendirmek, ulaşım konusunda ayrıntılı bilgi vermek değerlidir.

Kişileri hikayelerini anlatmaya ve şahsî ayrıntılara girmeye zorlamamak, ‘her şey âlâ olacak’ yahut ‘en azından sen hayattasın’ üzere kolay garantiler vermemek, hissedecekleri ve yapacakları şeyleri dikte etmemek, onların şahsî davranışları yahut inancalarından ötürü bu olayı yaşadıklarını söylememek, tutulamayacak kelamlar vermemek, var olan servis ve kurtarma aktivitelerini uluorta eleştirmemek çok kıymetlidir.”

“Durum dramatize edilerek aktarılmamalı”

Yaşanan afet ile ilgili manzaraların dramatize edilerek depremzedelerle paylaşılmaması gerektiği konusunda da ihtarlarda bulunan Ünal, “Medya şiddet ve travma haberlerini ayrıntılı bir biçimde aktarabilmekte ve görsel malzemeleri bilhassa sık kullanmaktadır. Bu durumun dramatize edilerek görsel öğeler eşliğinde sunulması, mağdurlar ve yakınları üzerinde olumsuz tesirler oluşturmaktadır. Manzaralar yahut sözel bilgiler muteber kaynaktan gelmiyorsa aktarılan bilgi maksada aykırı tesir oluşturma riski taşır. Kimi ağır örseleyici imgelerde sözel bilgi aktarmak daha hakikat olur” dedi.

“Suçlu arama eğiliminde olunur”

“Afet ve travmalardan sonra beşerler bir hatalı arama eğiliminde olabilirler. Söylentilerden yola çıkarak tek kişiyi yahut kümesi suçlamamaya ve dedikodulara karşı dikkatli olmaya itina göstermemiz gerekmektedir” diyen Ünal tavsiyelerini şu biçimde sonlandırdı:

“Kaygı ve buna bağlı süratli soluma, çarpıntı, nefes almakta zahmet üzere belirtiler ortaya çıkabilir, bunlar kişinin tehlike altında hissettiğinde oluşabilen belirtilerdir. Yaşanılan olayı sizi dinleyebilen bir yakınınızla konuşmaktan çekinmemek, bilhassa olayları tekrar tekrar ve gün boyunca izlemeyi kesmek değerlidir. Uykusuzluk, iştahsızlık, halsizlik, çaresizlik, ümitsizlik hisleri de olağandır. Bu nedenle sakinleştirici ilaç ve alkol kullanmamak gerekmektedir. Çok ağır kaygı hissedildiğinde gevşeme idmanları, nefes idmanları âlâ gelebilir.”