Psikologlar uyarıyor: “Çocuklarınızı zelzele imajlarından uzak tutun”

Her doğal afet üzere sarsıntının de insan psikolojisinde yıkıcı bir tesirinin olduğunu ve çocukların da bu süreçten olumsuz etkilenebileceğini belirten Psikolog İrem Naz Kırım, “Çocukların ekrana maruziyetini azaltın, birincisinde travma olmasa da ikincil travmaya neden olmayın. Yanında çok fazla bu duruma dair konuşmalarda bulunmayın, haber manzaralarını göstermeyin. Her manzara ve ses, her yaşa uygun değildir” dedi.

Deprem felaketinin ülkemizde meydana getirdiği derin keder ve gerilim ile ilgili neler yapılabileceğine değinen Medical Park Ordu Hastanesi Psikoloji Bölümü’nden Psikolog İrem Naz Kırım, sarsıntının çocuklar üzerinde ne üzere tesirler doğurabileceği ve ailelere hangi vazifelerin düştüğü hakkında açıklamalarda bulundu.

İnsan psikolojisinde de yıkıcı bir tesiri var

Her doğal afet üzere sarsıntının de insan psikolojisinde yıkıcı bir tesirinin olduğunu ve çocuklarında bu süreçten olumsuz etkilenebileceğini dikkat çeken Psk. Kırım, “Bu tesirleri bilmek, tanımak, manalandırmak oluşturduğu ruhsal kaosla da baş etmemizi kolaylaştıracaktır. Beşerler her olaya farklı reaksiyon gösterdiği üzere doğal afeti anlamlandırma sürecinde de farklılık gösterecektir. Olay anında birinci gerçekleşecek şok tesiri kimi tarafından sessizce, içe kapanık bir formda gerçekleşirken kimi bunu ağlayarak, feryat ederek karşılayabilir” diye konuştu.

Çocuklarınıza zelzelesi anlatmayı ihmal etmeyin

Çocukların da bu süreçten olumsuz etkilenebileceğini lisana getiren Psk. Kırım, “Çocukların ekrana maruziyetini azaltın, birincisinde travma olmasa da ikincil travmaya neden olmayın. Yanında çok fazla bu duruma dair konuşmalarda bulunmayın, imgeleri göstermeyin. Sarsıntıyla ilgili her haber imgesi ve ses her yaşa uygun değildir. Var olanı abartmadan, açık ve bilgilendirici olmalısınız. Zelzeleyle ilgili sorularını dikkatlice dinleyin ve geçiştirmeden cevaplamaya çaba gösterin” formunda konuştu.

Fiziksel muhtaçlıklarını gidermek öncelikli olmalı

Psk. İrem Naz Kırım, travma sonrası his durum bozukluğu yaşayan bireyler için nasıl yaklaşılması gerektiği ile ilgili şunları söyledi:

“Doğal afet sonrasında karşılaşılabilecek hisler endişe, öfke, suçluluk, çaresizlik, ümitsizlik ya da donup kalmış bir imaj biçimine bürünebilir. Başınız karışabilir, zamanı-mekânı ayırt etmekte, ne yaşandığını anlamakta zahmet çekebilir, kararsız kalabilirsiniz. Fizikî olarak gergin, yorgun, ahenge zahmeti, ağrılar, kalp ritminde düzensizlik, bulantı ve iştahta azalma görebilirsiniz. Toplumsal hayatınızda problemler yaşanabilir, huzursuzluk, güvensizlik, öfke, denetim etmekte zorlanma, terk edilmiş hissetme, yemek yerken ya da uyurken suçluluk hissetme, çok suçlayıcı olma, boşlukta hissetme yaşanabilir. Bu türlü bir durumda olduğunu gördüğümüz şahısların fizikî gereksinimlerini gidermek öncelikli olmalıdır. Kişinin besin, barınma, tıbbi gereksinimlerini karşıladıktan sonra inançta olduğunu hissettirmek gerekir. Şayet kendisi hikayesini anlatmak isterse dinlemek, anlaşıldığını ve yalnız olmadığı hissettirilmelidir. Yaşanan durum hakkında yanlışsız kaynaklardan yanlışsız ve açıklayıcı net bilgiler vermek, doğruları saklamadan, başını karıştırmadan, emniyetli kaynaklardan olduğunu teyit ettiğimiz bilgiler iletilmelidir. Kişiyi en yakın yardım kuruluşuna götürmek, hayatta kalan yakınları ile temas etmesi için taban hazırlanmasına yardımcı olmak gereklidir.”

Çocuklarda sarsıntı endişeleri olabilir

Yetişkinlerde olduğu üzere çocuklarında birbirinden farklı reaksiyonlar gösterdiğini söyleyen Psk. Kırım, şu bilgileri paylaştı:

“Çocuklar sizin felaket karşısında gösterdiğiniz yansıların benzerilerini gözlemleme yoluyla dışarıya aktarırlar. Çocuğun zelzeleden ne derece etkilendiği onun yaşıyla ilgilidir. Okul çağından küçük çocuklar hislerini ve kanılarını yetişkin üzere söz edemeyeceği için altını ıslatma, parmak emme, gece uyumakta zorlanma, sizden ayrılmama, sık sık öfkelenme ve ağlama, bulantı-kusma üzere fizikî belirtiler gösterebilir. Tekrar tekrar sarsıntısı yaşayacağına dair kaygıları olabilir.”

Açık ve bilgilendirici olun

“Çocuğunuza zelzelenin doğal bir olay olduğunun anlatılması gerektiğine dikkat çeken Psk. Kırım, “Korkmasının, kâbus görmesinin olağan olduğunu, sizin ağlamanızın ve üzülmenizin de olağan olduğunu açıklayın. Ülkemizde sarsıntı oldu ve meskenimiz yıkıldı, bir mühlet konutumuzda kalamayacağız lakin şu an kaldığımız yer inançlı ve yanındayım, seni bırakmayacağım. Bak bu hususla ilgili birçok kişi bizi inançta tutmak ve bireylere yardım etmek için çalışıyorlar” formunda tabir edebilirsiniz. Var olanı abartmadan, açık ve bilgilendirici olmalısınız. Sarsıntıyla ilgili sorularını dikkatlice dinleyin ve geçiştirmeden cevaplamaya uğraş gösterin. Şayet talep ederse daha fazla temas kurun, ilgi gösterin” sözlerini kullandı.

Görüntüleri göstermeyin

Çocuklara sarsıntı ile ilgili imajların izletilmemesi gerektiğinin altını çizen Psk. Kırım, “Çocukların ekrana maruziyetini azaltın, birincisinde travma olmasa da ikincil travmaya neden olmayın. Yanında çok fazla bu duruma dair konuşmalarda bulunmayın, imajları göstermeyin. Her manzara ve ses her yaşa uygun değildir. Onlar sizin üzere düşünemiyorlar, unutmayın. Bir müddet sonra da travma alanında psikoterapi uzmanlarından hem ferdi hem de çocuklar için yardım alın” diyerek kelamlarını sonlandırdı.