Zelzele sonrası ruh sıhhatini müdafaada dikkat edilmesi gerekenler

Trabzon Üniversitesi Ruhsal Müşavere ve Rehberlik (PDR) Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Fatma Altun Kobul, sarsıntı sonrası ruh sıhhatini muhafazada dikkat edilmesi gerekenler hususlar ile ilgili ikazlarda bulundu.

Deprem nedeniyle hüznünü paylaşan Doç. Dr. Fatma Altun Kobul, zelzelenin ruhsal olarak insanlarda farklı yansılarla ortaya çıktığını ve bu süreçte ruh sıhhatini müdafaanın kıymetli olduğunu lisana getirdi. Bilhassa çocukların bu süreçten olumsuz etkilenebileceğini belirten Kobul, “Aşırı çaresizlik ve güvensizlik hissi, sarsıntı sonrası yansıların başlıcalarını oluşturuyor. Bireylerin anlık yansılar vermeleri, günlük yapmış oldukları faaliyetlerden uzaklaşmaları, uykusuzluk, iştahsızlık, gerginlik, sonluluk üzere davranışları olağandır, olağandır. Bu sürecin bir modülüdür. Hepimiz bunları yaşayabiliriz fakat farklı tesir seviyelerine, yoğunluğuna, şiddetine nazaran de bunlar bireylerde farklı sonuçlar gösterebilir. Ne yapmamız gerekiyor? Yetişkinler olarak telaş semptomlarının, yani kalp çarpıntılarının, terlemenin, titremenin ve ölecekmiş üzere hissetmenin, boğulma hissinin bu sürecin olağan bir modülü olduğunu ve bunların süreksiz olduğunu bilmemiz gerekiyor. Bunun dışında iştahsızlık, uykusuzluk ve günlük aktivitelerdeki ilgi kaybı olağandır. Bunun için ilaç ya da alkol kullanılmasını tavsiye etmiyoruz” dedi.

“Yaşanan hislerin paylaşılması ve toplumsal dayanak önemli”

Bireylerde öz bakım hünerlerinde azalma, günlük yaptıkları işleri bırakma üzere durumların görülebileceğini kaydeden Kobul, “Normal rutininize dönün ve aktivitelerinizi gerçekleştirmeye çalışın. Daima bir ekran maruziyeti, haber takip etme muhtaçlığı içerisinde olabiliyoruz. Bu gereksinim, bireylerde natürel ki çaresizlik hissiyle ve bir şeyler yapma hissiyle ortaya çıkıyor. Lakin ekran maruziyetini azaltmak ve rutinlere dönmeye çalışmak yapacağımız şeylerden biridir. Bu noktada paylaşımda bulunmak ve toplumsal takviye içerisinde olmak çok değerli. Yaşadıklarınızı, hislerinizi yakınlarınızla paylaşmanız ve toplumsal dayanak içerisinde olmanız, etrafınızdaki bireylerle bağlantı içerisinde olmanız hami bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır” diye konuştu.

Yaşanan sarsıntı sonrası süreçte çocukları da unutmamak gerektiğine dikkati çeken Kobul, “Çocukların da sarsıntıda etkilenme seviyeleri farklılık gösterebilir. Çocuklarda bazen olaylarla ilgili bir duyarsızlık, anlamama durumu görülebilir. Bazen çok kaygı, çaresizlik hissi gözlenebilir. Etrafında olup bitenlerle ilgili hislerini söz etmeleri gerekebilir. Çocuklardaki yansılarla ilgili neler yapabiliriz? Öncelikle ebeveyn olarak güvenlik gereksinimlerini sağlamamız gerekiyor. Çocuklarda en çok zedelenen güvenlikle ilgili durumdur. Burada çocuğa temas etmek, çocuğun yanında olmak, ona sarılmak, dokunmak birincil olarak yapmamız gereken şeylerden birisi. Bunun dışında çocuğun hislerini söz etmesine imkan vermek, tekrar tekrar sorduğu sorulara sabırla karşılık vermek, çocukları ekranlardan uzak tutmak; lakin olaylarla ilgili çocukların ‘deprem nedir, ne değildir’ üzere sağlıklı bilgilenmesini sağlamak gerekir. Çocuklar da suçluluk hissi geliştirebilirler. Olayların (depremin) kendileri yüzünden olduğunu düşünen çocuklar olabilir. Onların bir hatası olmadığına yönelik açıklamalar yapmak yararlı olacaktır” biçiminde konuştu.

Çocukların ve yetişkinlerin sarsıntı sürecinden etkilenme seviyesinin farklı olabileceğini lisana getiren Kobul, “Semptomlar iki haftadan daha uzun bir mühlet devam ediyorsa, olağanlaşma sağlanmıyorsa, profesyonel bir ruhsal dayanağa muhtaçlık var demektir. Ruhsal takviye için bizler hizmet vermeye hazırız” tabirlerini kullandı.